CCF20100928020

Flaubert analizuje Flauberta. Lektura „Szkoły uczueM

W świecie istnieją dla mnie tylko piękne wiersze, dobrze zbudowane zdania! harmonijne, śpiewne, piękne zachody słońca, jasność księżyca, obrazy pełne kolo rów, antyczne marmury, wyprofilowane głowy. Poza tym - nic. Wolałbym by| Talmą, niż Mirabeau, ponieważ ten pierwszy żył w sferze czystszego piękna. Ptak w klatce budzą we mnie taką samą litość, jak ludzie w niewoli. Z całej politytaj rozumiem tylko zamieszki. Fatalista niczym Turek, uważam, że na jedno wychodzi^ czy dla postępu ludzkości potrafimy zrobić wszystko, czy też nic⁴⁴.

■: ji .

iSŁjite:'

[Fi

A do George Sand, która rozbudza w nim nihilistyczne nafj tchnienie, Flaubert pisze:

Ach, jestem tak bardzo zmęczony podłymi robotnikami, niedorzecznymi mieszczEKl nami, głupimi wieśniakami i wstrętnymi duchownymi! To dlatego zatracam sięjakj tylko mogę w starożytności .

I iih.

Hf.!.'

Z tego podwójnego sprzeciwu zrodziły się bez wątpienia wszyst-1 kie pary postaci, funkcjonujące jako schematy generujące dyskursy powieściowy, Henry i Jul es w pierwszej wersji Szkoły uczuć,' Fryderyk i Deslauriers, Pellerin i Delmar w ostatecznej wersji! powieści. Sprzeciw ten znajduje również potwierdzenie w skłonno-.: ści Flauberta do symetrii i antytez (widocznych zwłaszcza w opu-1 blikowanych przez Demoresta szkicach do Bouvard et Pecuchd), -. antytez między rzeczami paralelnymi i paraleli pomiędzy rzeczami;; antytetycznymi, przede wszystkim zaś - w skłonności do budowania | trajektorii krzyżowych, rzucających tylu bohaterów flaubertowskich z jednego krańca pola władzy na drugi, wraz ze wszystkimi sentymentalnymi palinodiami i wszystkimi towarzyszącymi im zwrotami politycznymi, prostym rozwinięciem w czasie tej samej struktury chiazmatycznej w formie biografii: rewolucjonista Hussonnet zostaje ideologiem konserwatyzmu, republikanin Senecal zostaje agentem policji, wspiera zamachu stanu i mierzy do swego dawnego przyjaciela Dussardiera⁴⁶.

⁴⁴    Zob. G. Flaubert, Correspondance, P., op. cit., t. I, s. 278 (list do L. Colet z 6-7 sierpnia 1846).

⁴⁵    Zob. G. Flaubert, Correspondance, C., op. cit., t. VI, s. 276 (list do G. Sand z 6 września 1871).

⁴⁶    Ta ściśle immanentna analiza cech dzieła zostanie wzbogacona w rozdziale następnym o opis pola literackiego oraz pozycji, jaką zajmuje w nim Flaubert.

feaaeitti itóti

v Najlepsze potwierdzenie tego schematu generującego, prawdziwej zasady flaubertowskiej inwencji, można jednak odnaleźć w zeszytach, w których pisarz robił notatki do swych powieści; i; , struktury ukrywane i mącone przez ecriture ukazują się tam w całej swej przejrzystości. Trzykrotnie dwie pary postaci antytetycznych, fe-fddórych trajektorie krzyżują się, są skazane na wszelkiego rodzaju zwroty, wolty, negacje, przejścia, zwłaszcza z pozycji lewicowych na prawicowe, tak czarujące dla mieszczańskiego rozczarowania. P Należy tu przedstawić w całości ten szkic, „Przysięgę przyjaciół [Le - :    scrment des amis]”, w którym Flaubert ukazuje dwie z tych prze

X-'

mian, które są mu drogie, w przestrzeni społecznej dość podobnej do tej ze Szkoły uczuć.

PRZYSIĘGA PRZYJACIÓŁ

Pewien [przemysłowiec], „kupiec” tajemniczy robiący wielką fortunę literat z początku poeta...

mm

-■

/potem jako staczający się dziennikarz staje się f sławny

para

t prawdziwy poeta - coraz bardziej wyrafinowany \ i ciemny - konkret \lekarz

/prawnik człowiek praw. notariusz / Adwokat - republikan. zostaje minis -para ( trem spraw publicz. starania rodziny by go zdemoralizować \ (wiecz. kawaler)

\prawdziwy republikanin wszystkie utopie po kolei

(Emm. Vasse)

kończy na gilotynie zatrudniony w biurze

Upadek Mężczyzny za sprawą Kobiety Bohater Demokrata, «wykształcony» wolnomyśliciel «& biedny» kochanek wielk. damy katolicz. filozofia i religia nowoczesna w opozycji, -& wzajemnym przenikaniu.

Na początku cnotliwy by na nią zasłużyć. - «ona jest dl. niego ideałem» później widząc że to niczemu nie służy, staje się kanalią & podnosi się pod koniec przez akt