CCF20111206017 (Kopiowanie)

łeczeństwo konsolidowało się w obliczu narastającego zagrożenia i samorzutnie, niekiedy z własnej inicjatywy, uzupełniało swą edukację obronną.

W zmienionych uwarunkowaniach zewnętrznych zmianie uległa działalność oświatowo-wychowawcza prowadzona w samym wojsku. Ograniczano działalność kulturalną, a nawet oświatową, na rzecz intensywnego oddziaływania propagandowego. Z dużą intensywnością starano się konsolidować wojsko i społeczeństwo wokół idei umacniania obronności kraju. Scentralizowano i ujednolicono prowadzenie tej działalności, której koordynatorem był WINO.

Narastające w drugiej połowie lat trzydziestych zagrożenie wojenne wymagało przyspieszonej edukacji obronnej społeczeństwa. Władze państwowe uznały, iż potrzebna jest koordynacja prowadzonej działalności i to będącej pod auspicjami wojska. Stąd też w maju 1936 r. minister spraw wojskowych gen. Tadeusz Kasprzycki zwołał naradę tych organizacji i stowarzyszeń, które zajmowały się wychowaniem obronnym społeczeństwa i jego przygotowaniem wojskowym. Uczestniczyli w niej przedstawiciele WINO, PUWFiPW, Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny, Związku Strzeleckiego i Związku Rezerwistów. Dziwić może fakt nie zaproszenia na powyższą naradę przedstawicielek PWKdOK, ZHP i TWW, a więc organizacji i stowarzyszeń mających znaczący udział w edukacji obronnej społeczeństwa. Z czasem część tych organizacji i stowarzyszeń włączona została do powstałego ciała koordynującego.

W trakcie omawianej narady utworzono Centralny Komitet Koordynacyjny przy WINO. Jego zadaniem była koordynacja działalności prowadzonej na rzecz edukacji obywatelskiej i obronnej społeczeństwa. Usytuowanie tej komórki przy WINO oznaczało przyjęcie przez wojsko bezpośredniej odpowiedzialności za prowadzoną działalność. Świadczyła o tym także struktura ogniw terenowych. Usytuowane one zostały przy instytucjach wojskowych (Dowództwa Okręgów Korpusów, garnizony).

Terenowe dowództwa wojskowe, zwłaszcza Dowództwa Okręgów Korpusów, stosowały dużą dowolność przy włączaniu do pracy w ramach usytuowanych przy nich komitetów koordynacyjnych także innych, poza uczestniczącymi w posiedzeniu założycielskim, organizacji i stowarzyszeń, a nawet partii politycznych. Dotyczyło to zwłaszcza Kresów Zachodnich, gdzie zagrożenie wojenne było przez społeczeństwo szczególnie postrzegane.

Centralny Komitet Koordynacyjny przy WINO rozpoczął działalność od utworzenia ze swego składu specjalistycznych sekcji. Szczególną aktywnością wyróżniała sic? Sekcja Wychowania Obywatelskiego. Opracowała ona projekt „Wytycznych wychowania obywatelskiego”. Zakładano prowadzenie trzech form edukacji obronnej, a mianowicie:

•    wychowania obywatelskiego;

•    wychowania fizycznego;

•    wyszkolenia wojskowego.

Ułomnością rządowej inicjatywy koordynowania wysiłków nad wychowaniem obronnym społeczeństwa było zaproszenie do współdziałania tylko organizacji prorządowych. Stąd też opozycja w tej działalności nie uczestniczyła, uznając powyższą inicjatywę za próbę rządu przejęcia pełnej kontroli nad społeczeństwem, tym razem pod hasłem jego przygotowania do obrony kraju. Mimo to Centralny Komitet Koordynacyjny przy WINO skupił organizacje liczące ponad 1,5 min członków.

Z inicjatywy Centralnego Komitetu Koordynacyjnego przy WINO od 1937 r. odbywały się kursy dla instruktorów wychowania obywatelskiego organizacji w nim skupionych. Podejmowano także próby ujednolicenia treści przekazywanych w ramach wychowania obronnego.

Już na początku 1938 r. okazało się, że trudnojest zunifikować zasady i cele wychowania obywatelskiego, a także obronnego, wśród wszystkich organizacji wchodzących w skład Centralnego Komitetu Koordynacyjnego przy WINO. Ujawniać się zaczęły rozbieżności ideologiczne. Stąd też w ciągu 1938 r. inicjatywa koordynowania działalności w ramach wychowania obywatelskiego i obronnego zaczęła zamierać. Chociaż z punktu widzenia obronności kraju była to inicjatywa słuszna, to jednak różnice programowe wielu organizacji i stowarzyszeń objętych działalnością koordynacyjną doprowadziły w końcu do zaniechania tej działalności. Na niepowodzeniu tej akcji piętno wywarł silny mecenat państwa, także wojska, co zniechęcało zwłaszcza opozycję do uczestnictwa w niej. Postrzegać należy mimo wszystko jednak znaczący wpływ tej działalności na przybliżenie społeczeństwu problemów obronnych i utrwalenia świadomości narastającego zagrożenia wojennego.

W działalności oświatowo-wychowawczej w wojsku coraz większy likcent kładziono na realizację zadań wychowawczych.

Zwiększono dwukrotnie czas przeznaczony na prowadzenie obowiązkowych pogadanek wychowawczych. Wprowadzono tzw. aktualia - informa-' K o najważniejszych wydarzeniach w świecie i kraju. Uciekano się do agitacji prowadzonej przez tzw. przodowników oświatowych. Popularyzowano różne formy przodownictwa i współzawodnictwa. Do działalności

49