CCF20120108004

/ bicUj /

szego ńel5-i. Zestawienie go z takimi przykładami jak pyup-i ; guups-jj, tań~i ; tańg-ij i i tu pozwala wydzielić wykładnik stopnia wyższego —§_•■ „ Formy óau- i ćel- mają to samo znaczenie. Różnice f o— nologiczne między tymi formami, mianowicie ą ! e i j j 1 powtarzają się w innych przykładach, np.:

śmau-il s śmel-§-ii» blad-il	s blet-s-ii. miu-ń	s mil-S-ii
J J V	0 u	J

W przytoczonych przykładach oboczne forsy miały zawsze to samo znaczenie, zaś różnice fonologiczne między nimi powtarzały . się takich sianych warunkach w innych formach. Na tej podstawie możemy przyjąć, że formy takie jak sat- i sad- ; kat- i kać- 3 ńau- i ćel-są to uwarunkowane przez kontekst postacie tego samego morfemu. Zmodyfikowane przez kcntekat postacie morf eara_nazywem,y war i antami morfeiau albo inaczej ellomorfami. Różnice między allomorfanii sprowadzają się do określonych różnie fonologicznych powtarzających się w takich samych warunkach w innych morfemach. Dlatego np. kot- i koć-uznamy za warianty tego samego morfemu, bo występująca w.nich oboczność t s £ powtarza się w innych morfemach w takim samym otoczeniu,, por.:

mit- ; majj-, hut- s buc- itd.

§3. Z kolei nasuwa się pytanie, czy warunek ten. zawsze bywa apełnio-ny. Przyjrzyjmy się innym formom stopnia wyższego przymiotników. X tak np. stopień wyższy przymiotnika duż-ij brzmi -yenksij. Podobnie jak ■ \i analizowanej wyżej formie óel_S^ wydzielimy tu -a- jako wykładnik stopnia wyższego. Jaki jest stosunek duży do venk-.? W obu formach znaczenie jest to samo, natomiast różnice fonologiezne nie powtarzają się w innych formach. Podobny stan obserwujemy w przymiotniku dobr-ij. .VI stopniu wyższym mamy formę lep-S-ij. Dóbr- i leo- znaczą to samo, ale ich forma jest zupełnie odmienna, lak samo jak w przypadku duż- i yenk'-, również w dóbr- i legy nie powtarza się nawet ani jeden, fonem.. Rożnie fonologicznych między tymi formami nie da się ująć w postaci określonych reguł.

..j

Inny przykład ..ilustrujący analogiczne' zjawisko to Suoyek i luźe. Sta podstawie, form takicłi jak obiwstel- s obivatel~e,. gil- % p;il-e mol~ s mol-e możemy. wyróżnić cząstki 5uovek- i luź- ma jące to samo

ifrrnir.**! ■    . '^V    *“SyU***"”^{1 r    1}

znaczenie, ale zupełnie odmienną formę. Czy takie formy uznajemy za allomorfy jednego morfemu 7 .Otóż w niniejszym opisie przyjmujemy, że mimo tożsamości znaczeniowej mamy tu do czynienie z dwoma różnymi morfemami.ćz allom.orfami jednego morfemu mamy do czynienia tylko

wówczas, gdy różnice fcnalogicsne między nimi powtarzają się w po-

1 _v. .

dobnyeh warunkach w innych aorfemach. :

Dział gramatyki zajmujący się. opisem przekształceń fonologicznej postaci mor-feaow nosi nasśrę Sl-iS^SSŚŁSEM-.'’

§4. Jeśli dany morfem realizuje się w postaci kilku allcuorfów, to powstaje konieczność określenia, który z nich uznać za wariant główny, reprezentujący podstawową postać mOrfemu. Ogólnie możemy przyjąć, że za wariant główny uznamy ten allomorf, z którego przy pomocy określonych reguł morfonologieznych możemy najłatwiej ótejSe d.o postaci innych wariantów. W praktyce ten nie zawsze łatwy problem możemy rozwiązać w tc-a sposób, że aa .wariant główny uznamy allomorf o największym zakresie występowania /zasadę tę łatwo zastosować np₀ we fleksji rzeczowników/.

Por.j las- // leć-    ,    .

las-u ■    les-e. nadto przed morfemami słowotwórczymi

ias-ea. itd.    leś-n-i. lea-ist^i

Jeśli za wariant głóvmy uznamy ląa-, to względnie łatwo sprecyzować warunki, kiedy _s wymienia się na ś. /przed końcówką -c_ miejscowa nika i niektórymi morfemami słowotwórczymi/. Gdybyśmy chcieli wyjść od postaci ieś-, wówczas sprecyzowanie, kiedy zachodzi wymiana _a ; _s smagałoby podanie bardziej skomplikowanych, uwarunkowań. Kownież '.atwo określić, kiedy zachodzi wymiana a. s ,e / po dodaniu morfemćw

\ , 1