CCI00188

istniejących na przełomie lat 1989-1990, których ogółem było 314 (w Izbie i Senacie), z czego 37 komisji stałych, 28 specjalnych komisji i podkomisji, 9 komisji i podkomisji wspólnych dla obu izb i 240 innych podkomisji.¹

Wśród komisji wyróżnić można komisje stałe, specjalne, wspólne i uzgadniające. W obecnym Kongresie jest 39 komisji stałych (19 w Izbie Reprezentantów, 17 w Senacie, 3 komisje są wspólne). Ich rola jest olbrzymia. Do nich należy przygotowywanie projektów ustaw do rozpatrzenia na forum izb. Mogą one „uśmiercić” projekt przez niedziałanie, odwlec na długo jego przedstawienie bądź znacznie przyspieszyć postępowanie legislacyjne oraz zmienić w zasadniczy sposób pierwotną wersję projektu. O zakresie władzy komisji dobitnie świadczy np. fakt, że debata plenarna nad projektem zablokowanym w komisji może odbyć się jedynie na pisemny wniosek 218 członków Izby Reprezentantów - musi on uzyskać poparcie większości izby.

Komisje „stałe” odzwierciedlają w swym składzie układ partyjny istniejący w czasie danej kadencji Kongresu. Przewodniczący i większość członków pochodzi z partii posiadającej przewagę w Kongresie, co w znacznym stopniu ułatwia przeprowadzenie przez partię większościową jej zamierzeń legislacyjnych. Układ taki rzutuje również na efektywność działań kontrolnych w stosunku do różnych agend rządowych, gdy prezydent reprezentuje odmienną partię.

Uzupełnieniem działalności komisji stałych są komisje specjalne powołane do zbadania określonej sprawy; ich skład dobierany jest w obu izbach przez ich przewodniczących. Często, kiedy rozpatrywane zagadnienie wymaga wspólnej rezolucji izb, tworzone s^ joint committees spośród członków jednej i drugiej izby. Część z nich ma charakter doraźny, część trwalszy, np. obecna Senacka Komisja Etyki. Wreszcie ostatnim rodzajem komisji są komisje uzgadniające (conference committees) wyznaczane w celu doprowadzenia do jednolitego tekstu ustawy przegłosowanej pierwotnie w różnej wersji w izbach.

Wśród wielu podmiotów odgrywających znaczącą rolę w prowadzeniu prac Kongresu należy zwrócić uwagę na te, które odgrywają rolę wiodącą. Należą do nich kongresowi przywódcy partyjni i przewodniczący komisji. Zarówno w Izbie, jak i Senacie przywództwo partyjne ma decydujące znaczenie dla sprawnego funkcjonowania procesu legislacyjnego. Liderzy partii czuwają nad odpowiednim porządkiem rozpatrywania projektów ustawodawczych, organizują poparcie członków swych partii dla głosowanych kwestii, planują strategię w kluczowych zagadnieniach legislacyjnych, konsultują się z prezydentem i jego personelem. W Izbie formalne przywództwo należy do spikera, który jest jednocześnie przewodniczącym Izby i większości partyjnej. W Senacie nie ma takiej łączności funkcji. Senatowi przewodniczy, według konstytucji, wiceprezydent, a w razie jego nieobecności prezydent pro tempore (senator partii większości z najdłuższym stażem parlamentarnym), a najczęściej wybierany przez Senat senator o największym autorytecie.

194

1

Według danych uzyskanych przez autora w grudniu 1990 r. za pośrednictwem Con-gressional Research Service w Waszyngtonie.