chalmers0072

74

Idea falsyfikacji

odległości od podstawy, jak przewidywała teoria Arystotelesa. Księżyce Jowisza krążą wokół Jowisza, a nie wokół Ziemi. W wieku XVII zgromadzono dużą ilość innych falsyfikacji. Jednakże dzięki hipotezom Galileusza i Newtona doszło do powstania nowej teorii fizycznej, która wyparła fizykę Arystotelesa. Teoria Newtona wyjaśniała problem spadających ciał, działanie syfonów i pomp oraz wszystkiego, co wyjaśniała teoria Arystotelesa, lecz tłumaczyła także zjawiska kłopotliwe dla teorii Arystotelesa. Ponadto teoria Newtona wyjaśniała zjawiska, których teoria Arystotelesa nie brała w ogóle pod uwagę, takie jak związek pomiędzy pływami morza a pozycją Księżyca, oraz zmianę siły grawitacji wraz z wysokością nad poziomem morza. Teoria Newtona odnosiła sukcesy przez dwa stulecia. Próby jej sfalsyfikowania poprzez odniesienie jej do nowych przewidywanych zjawisk okazały się nieskuteczne. Teoria ta doprowadziła nawet do odkrycia nowej planety, Neptuna. Lecz mimo jej sukcesów ciągłe próby jej sfalsyfikowania wreszcie się powiodły. Teoria Newtona uległa falsyfikacji na wiele sposobów. Nie potrafiła wyjaśnić szczegółów orbity Merkurego ani zmienności masy szybkich elektronów w lampach katodowych. Przed fizykami stanęły zatem trudne zagadnienia, ponieważ problemy dziewiętnastowieczne ustąpiły pola problemom dwudziestowiecznym, które wymagały nowych spekula-tywnych hipotez zdolnych je rozwiązać w postępowy sposób. Wyzwaniu temu sprostał Einstein. Jego teoria względności wyjaśniała zjawiska wyjaśniane przez teorię Newtona, ale również i te, których tamta wyjaśnić nie zdołała. Ponadto teoria Einsteina przewidywała nowe spekulatywne zjawiska. Szczególna teoria względności przewidywała, że masa jest funkcją prędkości oraz że masę można zamienić na energię i odwrotnie, natomiast ogólna teoria względności przewidywała ugięcie promieni świetlnych w silnych polach grawitacyjnych. Próby sfalsyfikowania teorii Einsteina poprzez odwołanie się do nowych zjawisk nie powiodły się. Współcześni fizycy stoją obecnie przed wyzwaniem sfalsyfikowania teorii względności Einsteina. Ich sukces, jeżeli do niego dojdzie, byłby wielkim nowym krokiem naprzód w fizyce.

Tak wygląda typowe stanowisko falsyfikacjonistyczne wobec po-