chalmers0202

204

Realizm niereprezentacyjny

2. REALIZM NIEREPREZENTACYJNY

Świat jest zbudowany w ten sposób, że w wielu sytuacjach teoria Newtona opisuje go poprawnie. To, w jakim stopniu teoria ta pasuje do świata, można zrozumieć w świetle teorii Einsteina. Przybliżoną poprawność teorii Newtona można sprawdzić w warunkach eksperymentalnych, aczkolwiek, jeżeli teoria Newtona pasuje do świata, to oczywiście pasuje doń także poza sytuacjami eksperymentalnymi. Nie można powiedzieć o teorii Newtona, że koresponduje z faktami, ale mimo to jej stosowalność do faktów należy rozumieć w sensie silniejszym, niż to proponuje instrumentalizm. Wszystkie te uwagi na temat teorii Newtona uznać musi realista, który akceptuje korespondencyjną teorię prawdy. Mając jednak na uwadze trudności związane z korespondencyjną teorią prawdy, oraz powyższe stwierdzenia, łatwo jest zrozumieć proponowane przeze mnie stanowisko. Nakazuje ono traktować wszystkie teorie w taki sposób, jak powyżej potraktowaliśmy teorię Newtona.

Zgodnie z tą koncepcją, świat fizyczny jest tak skonstruowany, że nasze obecnie akceptowalne teorie stosują się doń w pewnym określonym stopniu i że stopień ten pod znaczną ilością względów jest większy od stopnia stosowalności do świata teorii poprzednich.¹ elem fizyki jest ustalenie granic stosowalności teorii obecnych i proponowanie teorii, które stosują się do świata z lepszym pod większością względów, przybliżeniem niż poprzednie. Pogląd taki nazywam realizmem niereprezentacyjnym.

Niereprezentacyjny realizm jest realistyczny z dwóch powodów. Po pierwsze, zawiera on założenie, że świat fizyczny istnieje w sobie właściwy sposób, niezależnie od naszej wiedzy o nim i o jego sposobach bycia. Świat istnieje tak, jak mu się podoba, bez względu na to, co myślą o nim uczeni. Po drugie, koncepcja ta jest realistyczna, ponieważ zawiera założenie, że jeżeli teoria stosuje się do świata, to stosuje się doń zawsze w ten sam sposób, zarówno w warunkach

1

Nie chcę twierdzić, że teoria musi wykazać swą wyższość nad poprzedniczką pod wszystkimi względami. Okazać się może, że na przykład mechanika kwantowa nie okaże swej wyższości nad teorią Newtona pod każdym względem. Nie sprawia to szczególnych trudności dla mojej koncepcji, choć stanowi wielki problem dla tych, którzy sądzą, że celem nauki jest prawda.