chalmers0203

205

Realizm niereprezentacyjny

eksperymentalnych jak i poza nimi. Teorie fizyczne służą do czegoś więcej niż tylko do ustalenia relacji pomiędzy zbiorami zdań obserwacyjnych. Niereprezentacyjny realizm jest niereprezentacyjny dlatego, że nie zawiera korespondencyjnej teorii prawdy. Realista tego gatunku nie zakłada, że nasze teorie opisują byty realnego świata, takie jak funkcje falowe czy pola, w taki sam sposób, w jaki nasz zdrowy rozsądek posługuje się językiem, aby mówić o kotach, stołach i płotach. Nasze teorie oceniamy pod względem tego, jak dalece udaje się nam ująć poprawnie pewien aspekt świata, ale nie możemy ich oceniać pod względem poprawności opisu świata, jakiego rzekomo dostarczają, po prostu dlatego, że nie mamy dostępu do opisywanego świata w sposób niezależny od naszych teorii, który umożliwiałby nam oszacowanie adekwatności tych opisów. Stoi to w sprzeczności z naszymi zdroworozsądkowymi pojęciami, wedle których sfromułowania dotyczące kotów, oraz — naturalnie — płotów, zawierają opisy tych przedmiotów, o których mowa. Chciałbym jednak zwrócić uwagę obrońcom korespondencyjnej teorii prawdy, że spoczywa na nich obowiązek wyjaśnienia częściowo poprawnych sformułowań i tez teorii Newtona na temat cząstek światła, masy pojmowanej jako własność, a także tez teorii Maxwella dotyczących eteru, jak również sformułowań Schródingera na temat funkcji falowych.

Ponieważ niereprezentacyjny realizm wyklucza pojęcie prawdy jako korespondencji z faktami, unika trudności nękających typowo realistyczne koncepcje. Nie stanowi żadnego problemu fakt, że nie można interpretować serii teorii fizycznych jako coraz ściślejszych opisów rzeczywistości, podobnie jak nie jest problemem to, że istnieją bardzo odmienne i być może nawet równoważne sformułowania tych samych teorii, z których wynikają bardzo odmienne „obrazy” rzeczywistości. Niereprezentacyjny realizm, w stopniu większym niż typowe poglądy realistyczne, daje się pogodzić również z poglądem, że teorie są tworami ludzkimi, które można poddawać głęboko sięgającym zmianom. Nasze teorie są szczególnym rodzajem wytworów społecznych, ale stopień ich stosowalności do świata fizycznego nie jest określony czynnikami społecznymi.

Niereprezentacyjny realizm unika również standardowych argu-