Depresja u dzieci i mlodzieży 9 (69)

.... ........ -

że nawet skłaniać się do wagarowania albo symulować choroby, których w rzeczywistości nie ma.

Niedawne badania depresyjnego zachowania dzieci i młodzieży w relacji do szkolnych niepowodzeń są bardzo mało znane, lecz najgorsze jest to, że również me publikuje się prac na temat działań podjętych przez nauczycieli wobec depresyjnych dzieci czy młodzieży.

Jakie środki winni podjąć nauczyciele i wychowawcy w obliczu symptomów depresyjnych, które miesz% czą się pośród przejawów czy zachowań związanych ze szkolnym niepowodzeniem?

Działanie nauczycieli na ich własnym polu zawodowym

Nauczyciel musi być świadomy przede wszystkim tego, że szkoła jest sceną, gdzie uczeń się integruje, zakorzenia i potwierdza swoją osobowość, kiedy jego koledzy i wychowawcy przyjmują go takim, jakim jest.

Bardzo różnorodne jest działanie wychowawcze grona nauczycielskiego wobec problemów dzieci krfe dzieży z zaburzeniami depresyjnymi związanymi z deficytem osiągnięć szkolnych. Przypomnijmy te, które sugeruje Polaino-Lorente (1988):

>    uruchomić swoje zdolności pedagogiczne, aby wyrwać dziecko z niepowodzeń szkolnych;

>    postarać się zidentyfikować motywy domniemanych niepowodzeń szkolnych;

> oddziaływać na motywację do pracy; j. w innych przypadkach interweniować w sposób bardziej selektywny i wyspecjalizowany;

y zastosować strategie modyfikacje konstruktów poznawczych, zaczerpnięte z psychoterapii.

Szkolne środki zapobiegawcze

W temacie zapobiegania depresjom dziecięcym/mło-dzieńczym istnieje niewiele badań, które dostarczają konkluzji możliwych do przyjęcia. Prawie wszystko jest do zrobienia. Jednakże niektórzy badacze depresji dziecięcej żywią przekonanie, że występuje związek między trudnościami w nauce szkolnej, szkolną porażką a depresją. Dlatego trzeba koniecznie określić i zastosować niektóre konkretne i skuteczne środki zapobiegawcze.

Pierwszy krok można by zrobić stosując w szkole modele behawioralne i poznawcze psychoterapii, które zasygnalizowaliśmy wcześniej. Trzeba by jednak uwolnić jeod kontekstu klinicznego, w którym powstały i zastosować w środowisku szkolnym. Ich skuteczność w odniesieniu do wieku dziecięcego i młodzieńczego mogłaby być większa aniżeli w zaburzeniach u osób dorosłych.

Na obszarze działalności szkolnej istnieją łatwe do zastosowania środki pedagogiczne, które mogą zapobiec sytuacjom depresyjnym uczniów.

> Nauczyciel powinien wzmocnić techniki motywacyjne wobec uczniów, którzy napotykają większe trudności w na-

137 □