Depresja u dzieci i mlodzieży 9 (34)

łecznej, z osobistych konfliktów czy też czynniki sp»> wodowane chorobami somatycznymi. To wszystko przy. czynią się do powstania zaburzeń neurochemicznych, kiedy to przede wszystkim system nerwowy, jako pierwszorzędny czynnik depresji, ulega zubożeniu w nota-dreanalinę. W zależności od rozwiniętego przeze mnie modelu spotykamy depresje czterowymiarowe, które blokują kreatywność, i depresje częściowe, które mogą się ukształtować przy narodzinach kreatywności”.

Starając się zbadać przyczyny zaburzeń psychicznych, a konkretnie tych na płaszczyźnie afektywnej, jak depresja, tradycyjnie odwoływano się do klasyfikacji nazbyt symplicystycznej i dualistycznej opierając się na przyczynach organicznych lub przyczynach psychologicznych typu rodzinnego czy społecznego. Kiedy indziej ustalał się dualizm kryteriów dziedzicznych

0    charakterze fizycznym z jednej strony i kryteriów społeczno-środowiskowych z drugiej.

Być może w reakcji na upraszczające wyjaśnienia

1    w obliczu skomplikowanych zaburzeń afektywnych człowieka, wielu autorów dochodzi do stwierdzenia, że obecnie nie jest znana prawdziwa przyczyna zaburzeń afektywnych, ponieważ ich.^etiologia wydaje się wieloprzyczynowa (różnorodność przyczyn wywołujących depresję), co obejmowałoby tak czynniki typu genetycznego, jak i typu środowiskowego.

Ideę pluralizmu etiologicznego prezentuje nam D.R Cantwell (1987), kiedy przedstawia aż dziesięć pojęciowych modeli początków depresji, które zebra!

□ 68

i pięciu różnych szkół myślenia. Wszystkie one jednak dotyczą klinicznego modelu depresji dziecięcej i zebrane zostały przez jego kolegów Akiskala i McKin-nev'a(1975).

Dziś jednak do problemu początków depresji podchodzi się z szerszej perspektywy; mówi się obecnie o łącznej obecności rozlicznych przyczyn. Terminy hzpółprzyczynawość (cocaiisalidad) i wieloczynnikowość (mulufactońalidad) nawiązują nie tylko do całokształtu współistniejących przyczyn, lecz i do całej gamy czynników i okoliczności, które mają wpływ oraz uczestniczą w pojawieniu się, modyfikacji czy ewolucji badanych zaburzeń afektywnych.

Zgodnie z tym punktem widzenia postaramy się przedstawić przyczyny depresji bez popadania w dualistyczne podziały, których bronią niektórzy badacze. Postaramy się zaprezentować klasyfikację szerszą, otwartą, jak ta profesora Rodrigueza Sacristana (1995), która obejmuje dwie wielkie drogi dociekania przyczyn oraz włącza inne czynniki i elementy, które również wywierają wpływ na jej etiologię.

■ 4.1. Dominujące przyczyny biologiczne

Pierwsza linia badań, która obejmuje przyczyny depresji w przeważającej mierze biologiczne, omówi tzw. przyczyny genetyczne i inne, w których uczestniczy centralny układ nerwowy (CUN).

69 a