DSC00599 (5)

16

Ks. Bogusław Nadolski TChr

commemoratio, cultus, riti Ecclesiae (ryty Kościoła), sacra, sacrificium, misterium, administratio, commertium, devotio, dico (dedico - poświęcam), festmtas (święto) ,frequentatio (liczny udzisA), famulatur (famulor)_%functio (funkcja), operatio (działanie), sollemnitas\

W wiekach XIV-XVI (XVII) na czoło wybijają się wyrażenia rifw, caeremonia. W mnogości wyrażeń trzeba przede wszystkim podkreślić zasadniczą sprawę: wśród określeń można wyróżnić dwie grupy, które są wynikiem pewnej „teologii”. Leiturgia u starożytnych była „dziełem dla ludu”, nie dziełem ludu. W konkretnej celebracji misteriów Chrystusa, zwłaszcza wobec silnego akcentowania roli duchowieństwa (klerykalizacja liturgii), następuje zacieśnienie rozumienia liturgii do rytów i ceremonii. Akcentuje się to, co człowiek czyni dla Boga, podczas gdy wyrażenie Opus Dei objaśnione jest we wstępie do Reguły św. Benedykta, jako działanie Boga dla ludu (por. także określenie św. Ambrożego De mysteriis, De sacramentis).

Posługiwanie się terminem liturgia w języku kościelnym pojawiło się pod wpływem naukowym i to w formie liturgica - na oznaczenie rzeczy należących do kultu. Cassander zatytułował swoje dzieło Liturgica (1558), Pamelius - Liturgica latinorum (1571), Bona - Rerum liturgicarum libri duo (1671). Mabilon był pierwszym, który użył słowa liturgia na oznaczenie formularzy sprawowania Eucharystii (po łacinie). Uczynił to w Liturgia Gallicana (1685). W dokumentach papieskich termin liturgia zaczął pojawiać się od połowy XIX w. Papież Grzegorz XVI w encyklice Inter gravissimas użył wyrażenia „sacra liturgiatakże w liście Studium pio libri liturgici. Pius IX użył go w encyklice Omnes sollicitudines ad Rutenos. Termin stał się oficjalnym w KPK (1917) w kanonie 1257, w którym mowa jest o prawie zatwierdzania liturgii i ksiąg liturgicznych przysługującym Stolicy Apostolskiej. Papież Pius XI w Konstytucji Apostolskiej Dmni cultus podawał termin liturgia jako „szczególnie odpowiedni dla wskazywania na ministerium wspaniałe i publiczne, które obejmuje ceremonie, ryty, formuły, modlitwy”. To działania humanistów sprawiły, że wyrażenie liturgia wyparło dotychczas używane.

Wyrażenie Gottesdienst

Od Kongresu Eucharystycznego w Monachium (1960) pojawiło się w literaturze niemieckiej wyrażenie Gottesdienst. Rozumiane jest ono

na Zachodzie, LS

¹⁵⁷⁴'^{1575; M}-^PlSARZAK* §g§§