DSC00671 (2)

266

Ks. Bogusław Nadolski TChr

się Kościoła. Liturgia jako główne pole Kościoła (określenie Rolfa Zerfafia) umożliwia przestrzeń spotkania zgromadzonych z transcendentnym Bogiem.

d)    Zadaniem liturgiki jako praktycznej dyscypliny jest refleksja nad liturgią jako miejscem symbolicznym pośredniczącym objawienie Boga i doświadczenie człowieka.

e)    Liturgika jako dyscyplina praktyczna skazana jest na dialog z naukami humanistycznymi. Ten dialog dokonuje się zgodnie z paradygmatem „zbieżnych opinii”.

f)    „Zbieżna opinia dialogu z naukami humanistycznymi” pozwala określić liturgikę jako „umożliwienie doświadczenia symboli”, nad którego warunkami się zastanawia.

g)    Stosunek praktycznej liturgiki do liturgicznej praxis wyraża się w określeniu w naukowej refleksji warunków sprawowania jej (liturgii) symbolicznego charakteru.

Natomiast Werner Hahne proponuje rozumieć liturgikę jako naukę o doświadczeniu (Erfahrungswissenschafi) lub jako naukę postępującą od teologicznych twierdzeń do żywego doświadczenia. Kluczowe pojęcie stanowi doświadczenie. Liturgia, zdaniem W. Hahna, to dyscyplina teologiczna reflektująca nad doświadczeniem relacji z Bogiem w liturgii (relacje są zawsze dwustronne). Doświadczenie to rozumie on w sensie naukowym, tj. podlegającym opracowaniu. Liturgika służyłaby wymianie doświadczenia wiary w konkretnych Kościołach lokalnych. Doświadczenie to obejmować winno sprawowanie liturgii, a więc także takie problemy jak problem tłumaczeń Pisma Świętego i tekstów liturgicznych, języka, sprawowania liturgii, jej medialność.

Refleksja nad doświadczeniem uwzględnia oczywiście tradycję i liturgię innych wyznań. Koncepcja ta wychodzi od rozumienia liturgii w sensie „aktu liturgicznego” - działania, czynu, silnie akcentuje ,JSitz im Leben" liturgii, nurt „odpowiedzi” jako element w liturgii (odpowiedź na pierwsze Boże działanie) zakotwiczona jest, zdaniem W. Hahne, w życiu, w sytuacjach ludzkiego życia⁶. Autor odwołuje się do inspiracji mnicha z Maria Laach, A. HauBlinga, który proponował odejście od rozumienia liturgii jako słowa, tj. jako formularza odczytywanego, formuły wypowiadanej Liturgia nie jest tylko słowem czy hipostazą słowa. Stanowi całościowe

" ^Got,es Volksversammlung. Die Liturgie ais Ort lebendiger Erfahrung. Frcibura 1999. 456-460.    ⁵    *