DSC00633 (7)

753

LITURGIA

jedynego Kapłana, w którym uczestniczą wszyscy członkowie” (1141). Konkretne -* zgromadzenie liturgiczne jest urzeczywistnieniem Kościoła i ten Kościół in loco (wspólnota miejscowa) stanowi podmiot celebracji liturgicznej. Podmiot 1. jest topologiczny, związany z konkretnym miejscem i konkretną sytuacją. Zgromadzenie liturgiczne {svnaxis) powinno stanowić „my”, które oznacza bycie razem z innymi, dla innych. To „my” jest elementem konstytutywnym sprawowania 1. KKK (2179) przytacza wypowiedź Jana Chryzostoma: „Nie możesz modlić się w domu tak jak w kościele, gdzie jest wielka rzesza i gdzie wołanie do Boga unosi się z jednego serca. Jest w tym jeszcze coś więcej: zjednoczenie umysłów, zgodność dusz. więź miłości, modlitwy kapłanów”. Podmiot działań wyraża się nie tylko w byciu razem, ale także w ekspresji, w gestach, w których dokonuje się „przekroczenie” codzienności, granic koncentrowania się na sobie (P. Cornehl. Theorie des Gottesdienstes - ein Prospekt, ThQ 159 [1979] 178-195, 182).

Ujmując problem syntetycznie, trzeba mówić za Congarem i Jossua o podmiocie integralnym (sujet integral):

1.    Ostatecznym i transcendentnym podmiotem 1. jest Chrystus, który w Duchu Świętym, razem ze swoim Ciałem (kapłańskim), w jedności z nim, z Ludem Bożym, który ustrukturalizował, sprawuje 1.

2.    Lud Boży - Kościół lokalny ustanowiony jest zgodnie z wymogami urzędu Kościoła (KK 26); na pierwszym miejscu znajduje się kościół katedralny - 1. pod przewodnictwem biskupa; następnie kościół parafialny; szczególne zgromadzenia (coelus particularis) - zakonne, kleryckie, instytuty religijne, wspólnota monastyczna, a dalej rodzina sprawująca LG (KL 100) — Kościół domowy {kata oikos); grupy spontaniczne (Mt 18, 20: „gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich”). Kościół powszechny jest podmiotem działań jako communio - wspólnota Kościołów lokalnych.

Lud Boży jako podmiot działań liturgicznych jest podmiotem wiary, która nie jest rzeczą, lecz procesem związków, wydarzeniem komunikacji, wiara potrzebuje ekspresji. Zgromadzenie liturgiczne jest ze swej istoty „systemem otwartym”, jak sam Kościół (H. Schurmann, Kirche ais offenes System, IKaZ 1 [1972] 306-323). Określenia: udzielający (szafarz) - przyjmujący są niewystarczające, proponuje się określenie: partner, który nie tylko rozumie, ale „odgrywa rolę” jako współdziałający. Doświadczenie osobowe należy rozumieć jako doświadczenie inter-subiektywne. „Bez osobowego «ja» nie ma «my», jak i bez «my» nie ma pełnego «ja»” (U. Beck, Ohne Ich kein Wir, „Die Zeit” 35 [1996] 10). Równocześnie należy powracać do biblijnej antropologu, biblijnej wizji człowieka, który jest Jednością d życiowych”. Jedność ta domaga się uwzględnienia wszystkich sił człowieka bez uprzywilejowywania jednego ze zmysłów, np. słuchu (por. słuchanie Mszy). Wiara wyraża się poprzez całego człowieka. L. staje się wtedy „przestrzenią gry wiary”, grą, która uwidacznia świętowanie głębi Boga w codzienności (K. Rahner). Człowiek we wspólnocie celebruje wszystkimi zmysłami, uczestniczy w niej jako całość. Podmiotowość jest rzeczywistością dynamiczną, w konsekwencji, trzeba mówić o stawaniu się podmiotem w coraz pełniejszym tego słowa znaczeniu. Dzieje aę to w 1., która jest „celebracją w ruchu” (W. Hahne). Bóg, pierwszy działający w L, jest źródłem tego dynamizmu, swoistego „ruchu”. Cechą charakterystyczną sprawowanego Misterium Paschalnego jest ruch: zwrócenie się Boga do człowieka ikatahasis). przejście Jezusa Chrystusa ze śmierci do życia (diabasis)_t odpowiedź.