DSC00820

ich przybytek. Święta Przyjaźni, na twym łonie składam me pismo, kieruj nim aż do końca! Natchnij serca i ożyw ogniem me usta, abym mówiąc do lodzi o ich prawdziwym szczęściu, odkrył im tą prawdę, ii bez Ciebie nie mbez dla nich ani ulgi w strapieniu, ani w pomyślnościach słodyczy ***.

Problem przyjaźni był stałym motywem twórczości poetów z początku XIX wieku; szczególnie ciekawie ujęty został w niektórych wierszach Cypriana Godebskiego oraz jego powieści Grenadier filozof^is1. Również w romansach sentymentalnych istotną funkcję w konstrukcji losu bohaterów i budowie fabuły pełniła zazwyczaj para przyjaciół głównych postaci.

W związku z moiywecLprzyjaźni i miłości literaturę sentymentalną interesowały nieustannie soosob^^H

epknpłnkm i porozumienia międzyludzkiego. Przedstawiając sytuację bezpośredniego obcowania jednostek ludzkich, poeci wysuwali na plan pierwszy wrażenia docierające do człowieka drogą obserwacji zmysłowych dokonywanych przez konkretny podmiot. Bgzemplifikacji dostarczają choćby erotyki Karpińskiego:

Przypomnienie dawnej miłości

Oczy w oczy patrzyły,

Sęka rękę Ściskała,

Usta nam się złączyły,

Dusza z duszą gadała.

Żerydfstwo

fiata Temiro, jakową silą

Sto ocz w twych oczach lgnących widziałem f

Trzeba się kochać

XNdf 89 trafią oczy przychylne.

Wprzód się szukają przez drogi mylne;

i BUM . ....... j

Zaraz się zwierzą swej tajemnicy,

Żrzonlca mówi cicho irzenicy,

Co serca słyszą, a nikt na stronie,

Co przyjacielskie stwierdzają dłonie.

Szczęście przy Dorydzle

Kiedy Ja usiądę kqło mojej Dorydy,

Oczy w nią wlepię i zapomną blódy.

A ona mi jeszcze powie, Jak mawiała:

Daj ml twe serce, jam cl swoje dala.

A ona mią jeszcze ściśnie, pocałuje.

Wtenczas, Dorydo, nic mię nie turbuje **■.

Zagwarantowane wrażliwością zmysłów zetknięcie z innym człowiekiem leży też u podstaw współczującego dostrzeżenia ludzkiej nędzy, bólu i nieszczęścia, co jest ćżęsfyrrT motywem twórczości Karpińskiego (np. Żebrak przy drodze, Przykład uczynności dla bliźniego). Polifowanie wywnlane losem cierpiącego człowieka świadczyć miało o naturalnych odruchach „dotkliwego serca”.

"Motywem charakteryzującym poezję sentymentalną w odróżnieniu od innych nurtów literackich epoki były doznania ifiUgtjae -Boga jako nominał sata wierszy tego typu łączą z człowiekiem wi^ń^emo-cjonalne. Utwory takie, jak Karpińskiego Do Boga, liczne ody Kniażnina o tym samym tytule czy nawet Hymn do Boga Woronicza przedstawiają uczuciowy stosunek człowieka do bóstwa, będącyjuejako ludzką' reakcjifTiH Własną sytUSćję i FosTpodczas gdy w nie-lićznycli ’ wfetszacn 'póenta klasycystycznych (Naruszewicz, Krasicki) akcentowane bywały najczęściej oddalenie i różnice dzielące Boga i człowieka, w poezji sentymentalnej na plan pierwszy wysuwa się sprawa norozmnienifl |    wiw namacalnej obec-

nold bóstwa niosącego wsparcie i pociecEę ¹