DSC00944

TAJEMNICA ISTNIENIA XXIX

głady uczynili wyróżnik swej twórczości. Zwłaszcza Miłosz dał wyraz tej fascynacji, co prawda dopiero w latach wojny.

Wojny, której Witkacy nie chciał oglądać. Wrzesień 1939 roku zastał gó" niestety, w ^Warszawie. (Ogarnięty nastrojem paniki czy też słuchając nierozsądnych zaleceń władz — podążył w wędrówkę na wschód. Dotarł do miejscowości Jeziory na Polesiu. 18 września popełnił samobójstwo, które nieraz zapowiadał — zaży- j wająę truciznę i przecinając sobie żyły jednocześnie.

II

Tajemnica Istnienia. Centralny punkt swej postawy życiowej, artystycznej i filozoficznej wskazał Witkiewicz z wyjątkową dokładnością i natarczywością. Jest nim jsachłyśnięcie się ową „Tajemnicą Istnienia”, którą tak często wspominał w swoich wypowiedziach. Jak ją najprościej określić?

Tajemnicą jest najpierw, w najogólniejszym znaczeniu, samo istnienie. Dlaczego to, co istnieje, istnieje i dlaczego ja, Istnienie Poszczególne, jestem tym właśnie, a nie innym Istnieniem? Takie pytania były zawsze podnietą do filozofowania. Witkacy jednak odpo- jfj wiadał dokładniej: „Tajemnicą Istnienia jest jedność w wielości i nieskończoność jego* tak w małości, jak w wielkości, przy jednoczesnej koniecznej ograniczo- , ności każdego Istnienia Poszczególnego”¹. Co jest jednością? Człowiek — Istnienie Poszczególne — sam dla siebie. Istotnie, „jedność naszego «ja» jest faktem tak samo bezpośrednio danym, jak każda jakość pojawia- -’^0T