DSC01180

144 Organizacja rachunkowości

kasowej szczegółowych pozycji dotyczących tych samych kont i tym samym do ich ugrupowania w pozycje zbiorcze w przekroju miesiąca. Tak ugrupowane pozycje były przepisywane na właściwe konta w księdze głównej.

Francuska forma rachunkowości

Francuska forma księgowości, wprowadzona mniej więcej w tym samym czasie co niemiecka, różniła się od włoskiej tym, że zamiast jednego memoriału stosowała kilka ksiąg memoriałowych dla poszczególnych grup kont (bankowych, obrotów towarowych itp.). Zapisy z ksiąg memoriałowych przenoszono zbiorczo na koniec dnia do dziennika ogólnego. Na właściwe konta księgi głównej przenoszono $ w zbiorczym ugrupowaniu zebrane dane na koniec miesiąca. Francus- 1 ka forma ułatwiała podział pracy przez możliwość równoczesnegoJ prowadzenia zapisu w różnych księgach memoriałowych przez różnych pracowników.

Technika przepisywania musiała jednak ustąpić ze względu na swą wielką pracochłonność i zostać zamieniona innymi formami, gdy w miarę rozwoju gospodarczego zaczęła systematycznie wzrastać liczba zapisów księgowych.

Tabelaryczna

forma

rachunkowości

Rozwiązaniem opartym jeszcze na tej samej technice, chociaż udoskonalonym i znacznie mniej pracochłonnym, była tabelaryczna ■ forma rachunkowości, zwana potocznie formą amerykańską.

r    ^

Istota formy tabelarycznej sprowadza się do połączenia dziennika i księgi głównej w jednolitą całość w postaci księgi tabelarycznej.

Konsekwencją tak sformułowanej istoty jest to, że połączone!' zapisy chronologiczne (kolejne strony księgi) z zapisami systematyęzg nymi. Taka technologia wyeliminowała potrzebę przenoszeń zapisów chronologicznych z dziennika do zapisów systematycznych w księdze głównej.

s    ....... ■    \

W tabelarycznej formie rachunkowości zapisu chronologM cznego i zapisu systematycznego dokonuje się w jednym wierszu.

__>

Poszczególne operacje gospodarcze są więc księgowane równo* cześnie w dzienniku, tj. pierwszej części księgi z zachowaniem zasady chronologii oraz w drugiej części - tj. księdze głównej z zachowaniem

zasady systematyki Dlatego też ta księga nosi często nazwę księgi dziennik 4 głównej lub żumala amerykańskiego. Wszystkie zapisy ujęte w tej księdze są - oczywiście w miarę potrzeby - powtarzane na podstawie tych samych dokumentów na kontach analitycznych. Ewi-dencja analityczna podlega okresowemu uzgodnieniu z kontami syntetycznymi. Funkcjonowanie tabelarycznej formy rachunkowości przedstawia rysunek nr 7.1. Forma tabelaryczna jest jeszcze obecnie stosowana w małych firmach, posługujących się uproszczonym planem kont We współczesnych rozwiązaniach tej formy podstawą zapisów na kontach syntetycznych jest najczęściej zbiorcze zestawienie dowodów księgowych. Jest to spowodowane systematycznie wzrastającą liczbą dowodów źródłowych i związanych z nią liczbą zapisów. Dlatego też zapis w ewidencji analitycznej wyprzedza w czasie zapis na kontach syntetycznych. Is

Zalety i wady tabelarycznej formy

rachunkowości

Rajaatrowa

forma

rachunkowości

Do najważniejszych zalet tabelarycznej formy rachunkowości można zaliczyć: ||

-    dużą przejrzystość zapisów i techniczną dogodność księgowania,

-    łatwość znalezienia błędów,

-    łatwość uzgadniania obrotów i sald kont syntetycznych z dziennikiem oraz z kontami analitycznymi

Do wad tej formy można natomiast zaliczyć

-    ograniczoną liczbę kont w księdze głównej,

-    niepodatność na automatyzację zapisu,

-    ograniczoną możliwość podziału pracy.

Tę samą jeszcze technikę przepisywania, jednak w postaci mniej pracochłonnej, reprezentuje wprowadzona w Polsce po drugiej wojnie światowej rejestrowa forma rachunkowości Podstawowymi urządzeniami księgowymi w tej formie są: rejestry, konta syntetyczne, konta analityczne.

Zdecydowana większość typowych operacji gospodarczych jest w tej formie ujmowana w rejestrach, tj. podstawowym elemencie formy. Rozróżnia się dwa rodzaje rejestrów: proste i złożone (zagadnie-niowe). Rejestry proste są zestawieniami okresowymi poszczególnych rodzajów dowodów źródłowych, a tym samym pełnią funkcję wyspecjalizowanych dzienników. Są to przykładowe rejestry: kasy, banku, sum do rozliczenia, kosztów prostych itp. Natomiast w rejestrach zagadnieniowych obowiązuje zasada zapisywania wszystkich dokumentów związanych z daną operacją gospodarczą w jednym wierszu, oczywiście, we właściwych kolumnach dla poszczególnych dokumentów. Ta technika zapisu w rejestrach zagadnieniowych jest nazywana zapisem liniowym. Typowym przykładem takiego rejestru jest rejestr sprzedaży, w którym rejestruje się w jednym wierszu takie dokumenty, jak:

10 Rachunkowoić Cnamowa