DSC01238

64 Anna Burzyńska

poświęcony równic monumentalnej (bo liczącej około dziewię-ciuset uczestników) konferencji, zorganizowanej przez Unit for Criticism andInterpretive Theory Uniwersytetu Illinois**. Auto-, rzy przedmowy do tego tomu: Cary Nelson, Paula A. TreichlCf i Lawrence Grossberg słusznie zwracaTTUwagę na „eksplozję” zainteresowań badaniami kulturowymi³⁹. Już samo tylko wyliczenie szczegółowych problemów i tematów poszczególnych referatów (w tym np. płeć kulturowa i seksualność, rasa i et-niczność, polityka tożsamości, polityka estetyki, polityka dy-scyplinarności, dyskurs i tekstualność, pedagogika, kolonializm i postkolonializm itp.) mogłoby stanowić odrębny, całkiem obszerny referat Literatura zajmowała w tej kulturowej mozaice na ogół albo pozycję jednego z wielu równoprawnych dyskursów kulturowych, albo, znacznie częściej, występowała w roli miejsca przecinania się rozmaitych dyskursów kulturowych, skupianych jak w „soczewce” w tekście literackim;- Taki właśnie „mozaikowy” charakter miała mieć również proponowana tu metodologia. Metodologiczny bricolage, jak określali to autorzy, nie przewidywał bowiem ani jedynej, uprzywilejowanej metody badań, ani też nie ograniczał możliwości wyboru, ani wreszcie nie zabraniał korzystania z wielu metod naraz. .Wprost przeciwnie - wybór metody, techniki analitycznej czy sposobu interpretacji motywowany był jedynie względami ich praktycznej użyteczności w danym momencie analizy:

analiza tekstualna, semiotyka, dekonstrukcja, analiza fonemiczna, psychoanaliza, analiza treści i inne mogły być w jednakowym stopniu u żyle c z n e⁴⁰, wszystkie one bowiem (...) mogły przyczynić się do pogłębienia wglądu i poszerzenia wiedzy dotyczącej danej kwestii⁴¹.

³⁴ Cultural Studies, ed. and with an introduction by L. Grossberg, C. Nelson, P.A. Treichlcr, New York-London 1992. Zob. także na ten temat: L. Johnson, The Cultural Critics, Boston 1979; L. Grossberg, The Circulation of Cultural Studies, „Crirical Studies in Mass Communication” 1989, nr 6; tenże, The Format ton of Cultural Studies: An American in Birminhgam, „Strategies” 1989, nr 2.

³⁹    Tamże, s. 1.

⁴⁰    Podkreślenie moje - AB.

i i 2.

^statecznie więc interkulturowa wizja literaturoznawstwa po-i za sobą pluralizm metodologiczny, oznaczała także moż-wość jednoczesnego korzystania z najrozmaitszych zdobyczy wudziestowiecznej humanistyki.

(Otwierając z kolei wydany w 1985 roku tom pt. Criticism in iz University, Gerald Graff-t-Reginald Gibbeos podkreślali, że właśnie-badania-kukurowtrdćljąfgSln^gżanstrmrugdtowicnir dańliterackich-pe-ekresit-zastóju? Dzięki nim bowiem „uwaź-Tczytanie”, które niewątpliwie nadal jest jednym z najważniej-lych obowiązków badaczy literatury, nie zostaje zawieszone próżni, nie zatraca związku ze swoimi kontekstami historyczkami, filozoficznymi i społecznymi¹. Podobne założenia przynęcały założonemu w 1985 roku czasopismu „Cultural Cri-5ie”, wydawanemu przez University of Minnesota, a skoncen-iwanemu, jak deklarowali jego redaktorzy, na „interpretacji biurowej”, oznaczającej konieczność

Współdziałania badań literackich, filozoficznych, socjologicznych i antro-jlogicznych i połączenie metod marksistowskich, feministycznych, psychoanalitycznych i poststrukturalistycznych².

Z czasopismem tym związani byli przede wszystkim bada-Rźe i badaczki o orientacji lewicowej i feministycznej, między ■Innymi: Jameson, Lentricchia, White, Bove, Chomsky, Arono-ritz, Said, Spanos, Spivak i Jardine, a także Eagleton, Heath, lc Cabe i Williams³. Począwszy ed-połowy.lat 80. kulturowy ■Ecyb analiz literatury,* inspirowany-metodami SOCjOtOgii, aniro-ja-pologii i historii społecznej⁴; ■łącząeyproblematyk^-kultmową piź-kwestiami politycznym^ całkowicie-zdominował-amerykań-|Sikie badania literackie.. Uwzględniając doniosłość i wpływo-^s*wość wszelkich odmian teorii i krytyki kulturowej, odnotowując

1

A

2

Hfr; ² Criticism in the University, ed. by G. Graff and R. Gibboiu, Evanston ^1985, s. 10-11, zob. także V.B. Leitch. American Literary Criticism, s. 401. «p ² Edi tors, Prospectus, „Cultural Critiąue” 1985, nr I. Zob. także nr 5 z 1985 |rroku poświęcony w całości koncepcji „krytyki kulturowej'*.

3

por. V.B. Leitch, American Literary Criticism, s. 403.

4

jlil ² Cultural Criticism, s. 145.