DSC01237

62 Anna Burzyńska

nic wypunktowywał także różnice między dawnym i nowym stylem badania literatury. O ile bowiem np. 'przestawlitele^Nd*^-wej-Kfy ty kr koncentrował rsię-przede wszystkim na kwestiach* takich jak:

tekstua1na'spójność"i"jednośćf wewnętrzne komplikacje tekstów i ich organizacja, dwuznaczność i ironia, napięcie i równowaga, ekonomia i au*; tonomia, iiterackość i przestrzenność.

0    tyle krytykę kulturową interesować miały przede wszystkim : zagadnienia

akceptacji i wykluczeń, współudziału i oporu, dominacji i przyzwoleń, abstrakcyjności i sytuacyjności, gwałtu i tolerancji, monologu i wielo- ' głosowości, bezruchu i aktywności, tożsamości i inności, opresywności

1    emancypacji, centralizacji i decentralizacji³⁶.

Leitch formułował także podstawowe założenia kulturowej praktyki interpretacyjnej, podkreślając przede wszystkim jej odmienność od „konwencjonalnych analiz literackich”. Po pierwsze - przedmiotem zainteresowań krytyki kulturowej miała być \ nie tylko literatura kanoniczna, ale całe spektrum tzw. niekano- 1 nicznych i pozaestetycznych artefaktów, fenomenów i dyskur- i sów. Po drugie - miała ona używać metod

krytyki kulturowej i analizy uwarunkowań instytucjonalnych w takim samym stopniu jak tradycyjnych metod krytycznych, takich jak egzegeza tekstualna i badania podłoża historycznego.

Po trzecie wreszcie -

powinna wykorzystywać tekstualne, a także dyskursywne modele i procedury wyprowadzane z koncepcji Barthesa, Derridy i Foucaulta, a szczególnie - z Barthesowskiej propozycji analizy tekstualnej (zwłasz-

^w Tamże, s. 8-9.

w wersji z S/Z), Dcrridowskiej koncepcji tekstu i idei pfFoucaultowskici genealogii²⁷.

.różnicy oraz

^Najcenniejszą inspirację dla teorii kulturowej stanowiły jed-fk, zdaniem Leitcha, dotychczasowe osiągnięcia Centrum ^Współczesnych Badań Kulturowych (Centre for Contempora-Cultural Studies) przy Uniwersytecie w Birmingham, pre-ggentacji których poświęcił sporo miejsca. Dokonał on również ■przeglądu najważniejszych dla „krytyki kulturowej” tematów, jjąćząc to jednocześnie z próbą weryfikacji tradycyjnych, rzec ;y, można, tematów literaturoznawczych. Z perspektywy krytyki kulturowej podjęte zostały na przykład na nowo kwestie Jgutorstwa i intencji, dyskursu poetyckiego i społecznych uwi-iHąń tekstów, zagadnienia gatunków literackich i konwencji kul-Kurowych, problemy literatur mniejszości w relacji do poetyki Ogólnej itp. Dyscypliną, która niewątpliwie najbardziej wymacała zreformowania, okazała się sama poetyka. Wyprowadzając wnioski wynikające zwłaszcza z analiz ogólnych założeń Hjeoretycznych poetyk wywodzących się z kręgu estetyki afro-flramerykańskiej, poetyk mniejszości etnicznych, a- takźe~z*~poe--jftyk feministycznych i teorii postkolonialnych.^JWtetewabfcettcłr Eezygnację z uniwersalnej, dogmatycznej i monoTilyćzrićj^poe Ryki, której idealny wzorzec stanowił jej formalistyczny^model-jfzrodzony w kręgu Nowej Krytyki, na korzyść-wielości różno-.. urodnych poetyk lokalnych, respektujących zróżnicowanie*'dys-pjkursów kulturowych. Pluralizacja poetyki - taki tytuł nosił je-gden z rozdziałów - miała stać się ostatecznie jednym z najważniejszych zadań oczyszczonego z formalistycznych przesądów I literaturoznawstwa kulturowego.

Stosunkowo skromna w rozmiarach książka Leitcha dobitnie r wskazywała więc na pojawianie się nowych tendencji w badaniach literackich po poststrukturalizmie, choć nie dawała jesz-; cze właściwego wyobrażenia o ich ekspansywności i zasięgu. Adekwatny obraz przedstawiał natomiast wydany w 1992 roku monumentalny, blisko osiemsetstronicowy tom Cultural Studies,