DSC01370 (4)

szczęśliwe z powodu grzechu. Jeżeli bowiem nieszczęście trwa dalej, gdy już grzechy ustały, albo nawet wyprzedza grzechy, słusznie mówimy, że psuje się porządek i rządy nad światem. Z drugiej strony niemniej szpeci porzą-I dek tego rodzaju niesprawiedliwość, gdy za grzechem nie j idzie nieszczęście. Całość zaś wtedy jest doskonała, kiedy zarówno szczęście towarzyszy bezgrzesznym, jak nieszczęście grzesznikom. A ponieważ nie brak nieszczęśliwych dusz grzesznych i szczęśliwych dusz sprawiedliwych, dlatego dzięki różnorodności bytów wszechświat posiada zawsze pełnię i doskonałość. Bo grzech i kara za grzech nie są bytem, lecz tylko przypadkowymi stanami. Pierwszy jest wynikiem wolnego wyboru, drugi kary. Lecz dobrowolny stan grzechu jest poniżający. Dlatego stosuje się przeciwko niemu karę, aby wyznaczyć mu miejsce równie haniebne, jak jego brzydota i zmusić go do zharmonizowania się z pięknem wszechświata w taki sposób, żeby kara za grzech zmyła hańbę grzechu.

27. Wskutek tego niższe stworzenia wymierzają karę stworzeniu wyższemu, które zgrzeszyło, ponieważ ich wartość jest tak niska, że nawet brzydkie dusze mogą przyczynić się do ich ozdoby i w ten sposób uzgodnić je z pięknem całości. Czy jest w domu coś równie wielkiego jak człowiek i równie obrzydłego i godnego pogardy jak ściek domowy? A tymczasem niewolnik przyłapany na grzechu tego rodzaju, że zasługuje na to, żeby za karę czyścić ściek, przynosi mu zaszczyt nawet przez swą hańbę. 1 zarówno jedno i drugie, to jest hańba niewolnika i czyszczenie ścieku, które w połączeniu tworzą swojego rodzaju jedność, tak zgodnie splatają się z ogólnym porządkiem domu, że harmonizują z jego całością w sposób pełny ładu i piękna. Gdyby ten niewolnik nie popełnił grzechu, zarząd domu znalazłby inny sposób, żeby zaprowadzić konieczną czystość. — Czy jest coś tak niskiego wśród stworzeń jak wszelkie ciało ziemskie? A przecież nawet grzeszna dusza do tego stopnia ozdabia to ciało podlegające zepsuciu, że nadaje mu cudowne piękno i życie, a z nim zdolność poruszania się. A więc taka dusza z powodu swego grzesznego stanu nie nadaje się do przebywania w niebie. Natomiast pasuje do warunków ziem-190 skich ze względu na karę, którą ponosi. Niezależnie więc