DSC01622

-    komizm sytuacyjny (np. Telimena i mrówki)

I komizm językowy (np. kalambury)

-    komizm charakterów (postaci Fredry np. Papkin)

Rodzaje komizmu według Ziomka:

-    niezgodność modelu i kontrmodelu (który ośmiesza model)

-    komizm satyryczny i humorystyczny (zależy od nastawienia podmiotu: wyśmianie)

-    humor dydaktyczny (np. powiastki)

-    humor bezinteresowny

Podziały ze względu na temat, technikę, cel odbiorcy. Wiąże się z różnymi gatunkami (głównie komedia i farsa). W literaturze współczesnej także: groteska, ironia, czarny humor.

IRONIA

Termin ten ma dwa znaczenia:

-    trop stylistyczny (antyczne retoryki)

-    kategoria estetyczna

Ironia może więc być postawą podmiotu (ironiczną) lub wyrazem (trop).

Środki ironicznego wyrazu:

-    ironia werbalna (komunikat podwójny — sens jest inny lub przeciwstawny niż sens dosłowny), należy odwołać się do kontekstu

-    ironia sytuacyjna

-    ironia jako kategoria estetyczna (sprzeczność w ludzkim świecie)

Wiąże się zawsze z subiektywizmem i dystansem wobec świata. Cechuje ją poczucie sprzeczności oraz wyższości. Podporządkowana jest pewnej wizji życia.

Formy ironii:

-    narracyjna (Stern, Diderot) - zwielokrotnia się przedmioty mówiące, narrator demaskuje fikcyjno$ć zdarzeń

-    werbalna - to, co mówi narrator / bohater

-    dramatyczna - konstrukcja intrygi, kontrast między świadomością widza i postaci Odmiany ironii:

-    sokratyczna - „Dialog” Sokratesa; przyjęcie postawy naiwnej, rozmówca sam się demaskuje

-    romantyczna - F. Schlegl; sposób tworzenia - programowy dystans autora wobec opisywanej postaci; wychylanie się autora z dzieła, pisanie o pisaniu - jest wyrazem filozofii twórczości; podkreślenie dwudzielności bytu - dystans piszącego (ewolucja form narracyjnych)

-    tragiczna - ironia losu (czyny wbrew intencji i woli prowadzą do katastrofy) - może być istotą tragizmu lub komizmu.

GROTESKA

Groteska to pojęcia najbardziej wieloznaczne. Od XVI wieku wiąże się ją z karykaturalnością, hybrydycznością, niespójnością, deformacją, fantastyką.