DSC01829 (4)

Rozdział fi. Organ izocja pomocy społecznej

licznej określone w ustawach ustrojowych nie mogą stanowić podstawy działań władczych, mogą natomiast być podstawą działań niewładczych o charakterze organizatorskim¹.

Akty normatywne z zakresu pomocy społecznej przyznają poszczególnym organom wchodzącym w zakres władz publicznych odmienną funkcję. Administracja rządowa - zarówno na szczeblu centralnym, jak i terenowym - powołana jest do tworzenia koncepcji i określania kierunków rozwoju oraz tworzenia prawa w obszarze pomocy społecznej, jak również przysługują jej uprawnienia nadzorcze w stosunku do wszelkich podmiotów realizujących świadczenia w sferze pomocy społecznej². Z kolei na administracji samorządowej w głównej mierze spoczywa obowiązek realizacji poszczególnych rodzajów świadczeń z pomocy społecznej³. Przy czym z tej perspektywy obojętne jest to, czy jednostki samorządu terytorialnego    IB

wykonują postawione przed nimi zadania przy wykorzystaniu własnych organów i jednostek organizacyjnych, czy też współpracują w tym zakresie z podmiotami niepublicznymi.

Z uwagi na omówienie w rozdziale drugim niniejszej pracy problematyki związanej z występowaniem na gruncie pomocy społecznej zasady pomocniczości, problematyka ta zostanie w tym miejscu pominięta, jednakże należy zaznaczyć, że zasada ta, mająca zastosowanie przy budowie struktur administracji publicznej, oddziałuje nie tylko na zakres zadań wykonywanych przez poszczególne organy, ale także wpływa na prawo poszczególnych podmiotów uprawnionych do świadczenia z pomocy społecznej.

6.2. Organy administracji rządowej wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej

W ramach administracji rządowej wykonującej zadania z zakresu pomocy społecznej można wyodrębnić organy centralnej administracji rządowej (Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów i minister właściwy

do spraw zabezpieczenia społecznego⁴) oraz organy terenowe. W administracji można wyróżnić dwa poziomy organizacyjne: administracją bezpośrednio obsługującą rząd (rządzenie krajem) i centralną administrację wykonawczą⁵ oraz wojewodów jako terenowe organy administracji rządowej. Wśród organów tych można wyróżnić:

-    organy posiadające uprawnienia decyzyjne (organy decydujące), takie jak właściwy minister do spraw zabezpieczenia społecznego, pełnomocnik ds. osób niepełnosprawnych czy wojewodowie;

-    organy o charakterze pomocniczym (opiniodawcze)⁶ - Rada Pomocy Społecznej, wojewódzkie i powiatowe społeczne rady do spraw osób niepełnosprawnych.

Z punktu widzenia tematu niniejszego opracowania nie jest zasadne omawianie wszystkich zadań, jakie wykonują te organy, a należy skupić się na tych, za pomocą których mogą one wpływać na prawo do świadczenia z pomocy społecznej.

Rada Ministrów stosownie do postanowień art. 10 ust 2 Konstytucji jest organem, który wspólnie z Prezydentem RP wykonuje władzę wykonawczą w ramach trójpodziału władz. W doktrynie wskazuje się, że rząd (Rada Ministrów) to zespół osób wyłanianych metodą polityczną w sposób określony w Konstytucji i decydujących - pod przewodnictwem premiera, przy użyciu różnych mechanizmów - o zasadniczych kwestiach polityki państwowej, jak również sprawujących - w ramach systemu władzy wykonawczej -polityczne kierownictwo nad wyspecjalizowanymi agendami administraq‘i rządowej⁷. Kompetenqe RM w sprawach z zakresu pomocy społecznej nie zostały nigdzie wyodrębnione⁸; można stwierdzić, że organ ten w sposób bezpośredni nie wpływa na prawo do pomocy społecznej, jednakże podejmowane przez niego rozporządzenia będą wpływały na to prawo.

295

1

   R. Michalska-Badziak (w:) Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, R. Michalska-Badziak, E. Olejni-czak-Szałowska, M. Stahl, Prawo..;, s. 193.

2

   R. Michalska-Badziak (w:) Materialne..., s. 215.

3

ⁿ Na realizację zadań administracji publicznej przez podmioty administracji terenowej funkcjonującej w ramach zasadniczego podziału terytorialnego zwracał uwagę K. Podgórski w opracowaniu Zadania organów administracji terenowej w sferze administracji świadczącej (tir:) Regulacja prażona administracji świadczącej..., s. 32.

4

Organy te określa się także organami naczelnymi administracji państwowej, zob. E. Ocłien-dowski, Podstawom pojęcia teoretyczne w muce prawa administracyjnej) (w:) Samorząd Terytorialny. Zagadnienia prawne i administracyjne, pod red. A. Piekary, Z Niewiadomskiego, Warszawa 1998, s. 41; analogicznie J. Boć (w:) A. Błaś, J. Boć, J. Jeżewski, Administracja..., s. 161.

5

ff H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1998, s. 120-121.

6

   Na temat podziału organów- na organy decydujące i opiniodawcze zob. J. Filipek, Prawo~, cz. I, s. 203-204.

7

   H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja..., s. 140.

8

   Kompetencje Rady Ministrów w sferze administrowania zostały określone ogólnie w Konstytucji jako kierowanie administracją rządową, z tym że niektóre kompetencje określono stosunkowo dokładnie, a inne w sposób budzący istotne wątpliwości interpretacyjne, zob. Z Leoński, Zarys..., s. 85-86.