DSC02547 (3)

9

tycznej, jfgo stanowisko wyraża postaw*; ludu litewskiego któremu obce są wszelkie próby paktowania z" Wrogiem.

Na próżno się trudzi.

Kto naszych sscserse chce godzić z Krzyżaki;

Bo czy to * kniaziów, czyli * prostych ludzi,

Na Litwie całej nie znajdzie się taki.

Oa by ich nie znał chytrości 1 dumy. jtyt atroftii od nich jak od krymskiej dżumy, H|Hbknbifc,1toln) stokroć od ich broni

Kaczej śmierć w polu, niżli pomoc zyskać,

IftocMtj żelazo rozpalone w dłoni Niiii krzyżacką prawicę uściskać!⁷

W tych słowach wyraża się jasno i jednoznacznie postawa jako reprezentanta całego naroduj W mowie jego, kiedy    księcia ze złej drogi, odzywa się nie

■KflHrjgtos renątllni politycznego. Można się w niej również języka tajnych związków” działających... wtedy * W tym świetle stają się zrozumiałe zawarte a^BdpdliPe z dziejów średniowiecznej Litwy aluzje do ów-jtjpesnej sytuacji politycznej PolskL

Kpi? niezależnie od silnych akcentów politycznych można Mickiewicza spojrzeć od innej strony.J^Grażyna i^lyorem, przepojonym problematyka moralną •» gdi? tragedii^ ^Problem moralny wyrasta HBpjj^^tajmiędzy Grażyną i Litaworem. Obie postacie są MBfaciami tragicznymi!^ Tragiczny jest Litawor w swoim^N lynślepieniu, wcKęci naprawy błędu, w rozpaczy po stracie Muuy, ^którą postępowaniem swym pchnął w śmierć”, /tra-\vgiczna w pełnym tego słowa znaczeniu jest także Grażyna, ^'zmuszona wybierać między, prawością wobec męża a ,wier-ptakią normie morałned^jrU^osy obojga układają się w dramat. o podłożu moraIny mASą od początku przeniknięte pierwiastkiem 'tragizmu.

historyczna zawiera Grażyna wiele faktów

A - M*r4r»'^wi^y•    yi K20-1—329, s. 27, 28 niniejszego

Wydania.

I I J. Kleiner, loc. cit.

• Z. Szroydtowa:    Problematyka i kompozycja „Grażyny”.

W tomie: Rousseau — Micknoicz, Warszawa 1961, s. 316.

z dziejów Litwy, daje tąkżę_ wyobrażenie, -fi_iei--Eycerskićh oBy Czajach. — Opowiada np. o zatargaehjmiędzy poszczę^ gótnymi książętami, mówi' crpowszecKnej nienawiści dg__Krzy-~żafeqw_t _pxzypomina'~o próbach zdrady i szukaniu pomocy

również w' ciekawe szczegóły obyczajowe, na przykład o koniach żmydzkich używanych przez Litwinów, o pielęgnowanych przez nich i czczonych po domach wężach, o zwyczaju palenia ciał, zachowanym na Litwie aż do przyjęcia chrześ-eijanśtwaTiZnajdziemy tu także wiadomości o broni litewskiej i sposobach walki w czasach średniowiecznych. Poza tym z dużym artyzmem maluje poeta krajobraz litewski, przedstawiając np. w poświacie księżycowej „zamek na barkach nowogródzkiej góry”. Prawda historyczna miesza się w Grażynie z fikcją literacką. Fantazja poety, inspirowana ponadto bogatą i różnorodną lekturą, stworzyła utwór, łączący w sobie cechy epickiego poematu klasycznego z romantyczną powieścią poetycką.

u wroga dla osobistych celów politycznych- Poemat obfituje

Mickiewicz interesował się epiką jako rodzajem literackim. Dowodem tego. zainteresowania była chociażby napisana przez niego w okresie studiów rozprawa o klasycznym poemacie epickim Dyzmasa Bończy Tomaszewskiego, Jagiello-nida, którą zanalizował pod kątem jej wartości artystycznych, skomentował też Sofiówkę Stanisława Trembeckiego. Epicki charakter Grażyny objawia się w samym toku opowiadania, w dokładności, opisu, w charakterystyce bohaterów. Do najlepszych obrazów należy scena, w której Litawor miota się w gniewie po komnacie zamkowej, dowodząc racji swego stanowiska. Wypowiedź księcia wyraża znakomicie jego stan wewnętrzny, mówi o sile namiętności, która nim włada, charakteryzuje go jako naturę ambitną, żądną wła-i mściwą.

aczej rysuje poeta portret Grażyny. Nie pogłębia go od strony psychologicznej, daje jedynie ogólną charakterystykę postaci, natomiast w akcji poematu Grażyna objawia się głównie poprzez czyny i gesty.¹⁰ Jest w postaci tytułowej bohaterki coś z* piękna posągu klasycznego, noszącego na

11