DSC04550 (3)

floidjM ? Teorie rozwoju w ciągu Zycie

nowe dowody empiryczno Jeśli nie mogą ulec modyfikacji, zostają odrzucona (Mtflar, 1993. Thomas. 1992)

Zaprezentujemy kolejno różne teorie, które mogą być zastosowane do badania przebiegu życia Teone te, zgodnie z ich właściwościami, podzielono na psycho logiczne, socjologiczne i biologiczne Przypominamy, że ta klasyfikacją odzwierciedla trzy procesy slazenia się przedstawiona w poprzednim rozdziale Podział tan prezentują tabela 2-1

PSYCHOLOGICZNE TEORIE ROZWOJU W CIĄGU ŻYCIA

Psychologiczne teorie rozwoju w ciągu życia kładą nacisk na właściwości zachować i uwzględniają takie elementy, jak osobowość, poznanie, samoocena, motywacja i uczucia Spośród teorii psychologicznych najważniejsze dla naszych celów są ujęcia psychodynamiczne. poznawczo-rozwojowe. behawiorystyczne, Społecznego uczenia się. humanistyczne i ekologiczne.

Teorio psychodynamiczne

Teorie psychodynamiczne są koncepcjami psychologicznymi, które ktadą naciek na dynamikę nieświadomego umysłu i uprzednie doświadczenia Jednostki jako główne determinanty jej przyszłego zachowania. Pierwszą oryginalną teorią psychodynamtoną byfa stworzona przez Zygmunta Freuda psychoanalityczna szkoła myślenia. Nowszych uzupełnień teorii psychodynamicznyeh dostarczyły prace Erika Eriksona, Roberta Pecka i Jane Loevinger, które omówiono w tym rozdziale

TEORIE PSYCHOANALITYCZNE Pierwsza teorię psychoanalityczną stworzył Zygmunt Freud który - podobnie jak wielu innych współczesnych mu badaczy - dotąd do psychologii własną, oryginalną drogą Praktykując jako lekarz w klinikach, zaczął interesować się neuropsychótogią, szczególnie funkcjami mózgu. Spędził wiele czasu, usiłując zrozumieć odbiegające od normy funkcje mózgu i zaburzenia umysłowe, co w końcu doprowadziło go do psychologii.

Choć liczne sformułowane przez niego tezy są kontrowersyjne, niemato psychologów pozostawało pod wpływem przynajmniej jednej z jego idei dotyczących rozwoju w ciągu życia Stworzył on teorię osobowości (wraz z leżącą u jej podstaw dynamiką id, ego i superego), która znajduje zastosowanie zarówno w odniesieniu do zachowania dziecka, jak i osoby dorosłej. Zaproponował też teorię jjsychosekaualnych stadiów rozwoju która wyjaśnia zachowanie, kładąc nacisk na rozwój i dojrzewanie poszczególnych części ciata i na doświadczenia jednostki we wczesnym okresie życia. Przeszłość jednostki i to, co przezywała, odgrywa ważną rolę w determinowaniu jej obecnego zachowania Ponadto dokonana przez Freuda analiza psychologicznych mechanizmów obronnych pomogła wyjaśnić, jak powstają zachowania obronne.

Freud uważał, iż psychiczna konstrukcja człowieka opiera się raczej na popędzie niż na rozumie. W psychoanalizie początkowo koncentrował się na ludzkich namiętnościach i emocjach, a dopiero później na zdolnościach racjonalnych lub intelekcie jednostki Według Freuda, dziecko rodzi się wyposażona w prymitywne instynkty, które funkcjonują na nieświadomym poziomie myślenia Te instynkty lub irracjonalne potrzeby wymagają natychmiastowej gratyfikacji Dlatego rozwój jest częściowo zależny od przekształcenia tych tzw. zwierzęcych popędów w akceptowane społecznie zachowania racjonalną.

Wpływ Freuda można zauważyć w badaniach innych psychologów, między innymi jego córki Anny Freud, która była jednym z pierwszych badaczy dziecięcej zabawy.

1939) uro

borgu n Stworzyć¹ n*WCh

Stymulował on tez prace licznych neofreudystów, szczególnie Erika Enksona, który stworzył teorię osobowości podkreślającą psychospołeczne stadia rozwoju Teont Eriksona przyjrzymy się w dalszej części tego rozdziału.

Zygmunt Freud opracował teorię powstawania nerwic. Teoria ta, w połączeniu z jego wyjaśnieniem osobowości, opisuje psychoseksualne stadia, przez które musi przejść dziecko, zanim osiągnie dorosłość i normalną dojrzałość Wyjaśnienie rozwoju osobowości nie pochodziło z bezpośredniego badania dzieci, ale z informacji uzyskanych od dorosłych neurotyków, początkowo przez hipnozę, a później poprzez proces katarktyczny nazywany swobodnymi skojarzeniami Jedynym dzieckiem--pacjentem, z którym zetknął się Freud, był Mały Hans, ale i jego widział tytko raz (pozostała część analizy była przeprowadzana korespondencyjnie z ojcem Hansa)\ Z powodu postulowanego przez tę teorię nawiązywania do zdarzeń z okresu dzieciństwa, metoda badania Freuda wzbudza poważne wątpliwości co do swej wiarygodności. Otwarte pozostaje pytanie, w jakim stopniu można dowierzać prezentowanej przez pacjenta relacji na temat zdarzeń, które mały miejsce w jego dzieciństwie Pacjenci bowiem nie zawsze są w stanie przypomnieć sobie zdarzenia sprzed lat a nawet jeśli potrafią to uczynić, ich doświadczenia mogą nie mieć żadnego związku z doświadczeniami nieneurotycznych dzieci. Niemniej jednak praca Freuda odcisnęła ważne piętno na rozwoju teorii osobowości.

¹ Pięcioletni Hans nie chciał wychodzić z domu w obawie przed pogryzieniem przez konie Ojciec Hansa - lekarz - w porozumieniu z Freudem i zgodnie z jego wskazówkami samodzielnie leczyt syna Dokładna analiza szczegółowych notatek sporządzonych przez ojca Hansa w trakcie terapii utwierdziła Freuda w przekonaniu. Ze fobia, na którą cierpiał chłopiec, była przejawem dwóch najważniejszych kompleksów seksualnych pojawiających się we wczesnym dzieciństwie: kompleksu Edypa i kompleksu kastracyjnego (przyp tłum)