DSC05311 (2)

WSTĘP

I. EPOKA 1. RZECZPOSPOLITA U SCHYŁKU XVI WIEKU

Na świetność „złotego wieku”, epoki odpowiadającej, przynajmniej w zakresie rozkwitu kultury, przełomowi XVI i XVII stulecia w Hiszpanii, czasom elżbietańskim w Anglii czy „grand siecle” we Francji, złożyły się dwa zasadnicze czynniki: koniunktura gospodarcza oraz pomyślna sytuacja polityczna.

Pierwsza z nich znalazła wyraz w rozbudowie produkcji _na handel i wejściu Polski na zachodnioeuropejski rynek w charakterze wielkiego eksportera zboża oraz bydła. Ujemne skutki płynące z rozwoju pańszczyzny oraz poddaństwa chłopów, zmuszanych do pracy na szlacheckim folwarku, Rzeczpospolita miała odczuć dopiero później. W XVI wieku pieniądz płynął dość szeroką strugą zarówno do kies szlachty i mieszków bogatszego mieszczaństwa, jak i do kieszeni niektórych chłopów.

Budżet magnata czy nawet zamożnego szlachcica starczał nie tylko na inwestycje gospodarcze, zbytkowne szaty i sprzęty, lecz także na podróże do zagranicznych uniwersytetów, wspomaganie drukarń oraz szkół, wznoszenie nowych i przebudowę starych siedzib — słowem — na finansowanie różnorodnych przejawów życia kulturalnego „złotego wieku”. Ze szlachcicem nierzadko