DSC07064 (3)

-Część I ——-

Rodzina a biologiczny rozwój dziecka

Napoleon Wolański i Alicja Blaim RODZINA JAKO JEDNOSTKA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKO ROZWOJU DZIECKA

Napoleon Wolański

DOBÓR MAŁŻONKÓW I JEGO KONSEKWENCJE BIOLOGICZNE

Wydanie i wychowanie potomstwa — procesy stanowiące podstawową rolę rodziny — obejmują w poważnej lub nawet głównej mierze elementy natury biologicznej, których rozpatrzenie pozwoli poznać biologiczne aspekty wpływów, jakie rodzice mogą wywierać na swoje dzieci.

Rodzice przekazują w akcie prokreacji swemu potomstwu swoje geny. Każdemu z dzieci ojciec przekazuje losową połowę swoich genów pogrupowanych w chromosomach i to samo czyni matka. Tym samym dziecko, genetycznie biorąc, jest w 50% podobne do ojca, a w 50% do matki. O tym, czy jest ono dziewczynką czy chłopcem, decyduje fakt, czy wśród 23 chromosomów, które otrzyma od ojca, znajdzie się dłuższy chromosom płciowy oznaczany jako X czy krótszy oznaczany jako T. Od matki dziecko zawsze otrzymuje chromosom X, tak że to z dzieci, które zostaje wyposażone w dwa chromosomy X, będzie podobnie jak matka kobietą, to zaś, któremu przypadły chromosom T i chromosom X, będzie podobnie jak ojciec mężczyzną.

Każdy gen (poza układem chromosomów płciowych u chłopców) ma swój odpowiednik w chromosomach otrzymanych od ojca i od matki. Oznacza to, że każdą z cech dziecka warunkuje co najmniej para genów, z każdej zaś ich pary jeden pochodzi od ojca i jeden od matki — z tym że większość stanowią cechy, z których każda jest zdeterminowana wieloma genami (a właściwie wieloma ■— kilku do, być może, kilkuset — parami genów). Gdy geny uzyskane od ojca i otrzymane od matki są podobne — mówimy o dziecku, że jest homozygotą pod względem cechy tymi genami zdeterminowanej. Dziecko mające jakiś gen ojca odmienny od odpowiedniego genu pochodzącego od matki nazwiemy heterozygotą pod względem odnośnej cechy.

Fakt, czy dziecko jest homozygotą czy heterozygotą, wpływa nie tylko na wykształcenie się odpowiednich cech u dziecka — lecz także na jego wrażliwość na czynniki środowiska zewnętrznego (ekosensytywność). W kontaktach

21