DSC06571 (2)

Surowce chemiczne 283

Surowce chemiczne 283

3 — drobnoziarniste; 4 - kości ssaków i ryb Skały fosforytonośne: 5 - wapienne, 6 - terygeniczne,

7 - wapienie; 8 - dolomity; 9 - piaskowce; 10 - izobata 200 m

Fosforytonośne baseny pobrzeża: 11 - paleogeńskie;

12 - gómokredowe

1 - strefa naskorupień manganowych; 2 - strefa konkrecji fosforytowych; 3 - strefa nowych konkrecji żelazowo-manganowych; 4 - stanowiska podwodnych zdjęć fotograficznych; 5 - miejsca dragowania

Rys. 12.14. Rozmieszczenie fosforytów i skał fo-sforytonośnych na szelfie południowo-zachodniej Afryki

Źródło: RUhle na podstawie Charin, Soldatow, 1975.

kach globigerynowych (fot. 12.2). Badania przeprowadzone w 1960 r. z pokładu statku „Michał Łomonosow” wykazały, że na krańcach północnych płaskowyżu występują sfosfatyzowane wapienie, zbudowane przeważnie ze szkieletów planktonicz-nych otwomic, z dużym udziałem glaukonitu i pirytu. Z analiz chemicznych wynika, że osady fosforytowe występujące na płaskowyżu Blake zawierają od 20 do 23% P2OS i od 33% do 52% CaO. Powstały one w wyniku koncentracji składników pochodzących z rozmywanych, starszych osadów, które u schyłku kredy występowały na przybrzeżnej równinie Florydy [Pratt, McFarlin. 1966]. Z kolei podwodny taras Pourtales jest wyrównanym obszarem szelfu (na południe od Florydy), który zbudowany jest ze zwięzłych wapieni. Pokłady fosforytowe budują konkrecje i różnego kształtu

Rys. 12.15. Schemat budowy i batymetrii płaskowyżu Blake na Oceanie Atlantyckim Źródło: Riihłe na podstawie Pratt, McFarlin, 1966.

okruchy wapieni sfosfatyzowanych z licznymi kośćmi ssaków. Badania geologiczne, przeprowadzone na tarasie Pourtales i na sąsiednich brzegach Florydy, wykazały, że pokłady osadów fosforytowych mają wiele analogii z tymi, które utworzyły się ■w miocenie [Jordan i in., 1964].

Na szelfie Ameryki Południowej wyznaczono 4 rejony z rozpoznanymi konkrecjami fosforytowymi. Leżą one u wybrzeży Brazylii, na wschód od ujścia Rio San Francisco i przylądka Ponta de Regencia, oraz między Urugwajem i Argentyną, na wschód od ujścia La Plata. Czwarty rejon znajduje się na rozległym szelfie między Wyspami Falklan-dzkimi a południowym krańcem kontynentu Ameryki Południowej [McKelvey, Wang, Alph, 1970].

Ocean Indyjski

Na Oceanie Indyjskim fosforyty znane są na kilku podwodnych górach w Basenie Zachodnio-australijskim [Biezrukow, 1973]. Nagromadzenia występują na różnych głębokościach od 1500 do 3680 m i tworzą przeważnie bryły i okruchy wapieni, z przewarstwieniami twardych lub kruchych fosfutów barwy brązowej, Zawartość w nich P₂0₅