DSC09249

Zofia Jacukowtcz Skuteczny syatom wynagradzania w firmie

Nasilenie wysiłku fizycznego można mierzyć w sposób uproszczony, według obciążenia statystycznego i dynamicznego mięśni (ciężar przenoszonych lub podnoszonych przedmiotów, pozycja ciała) lub za pomocą wydatku energetycznego związanego z wykonywaną pracą.

• wysiłek psychoncrwowy, przez który rozumie się obciążenie organów zmysłowych (receptorów wzroku, słuchu, dotyku, węchu, smaku oraz receptorów informujących o położeniu i ruchu ciała lub jego części), a także obciążenie psychiczne w postaci opanowania, odporności psychicznej i stresów. Ten rodzaj wysiłku może występować przy konieczności dużej koncentracji uwagi, dużym tempie pracy, braku możliwości szybkiego rozwiązania problemów w oczekiwanymi terminie, nawarstwienia się wielu skomplikowanych problemów jednocześnie, a także w sytuacjach konfliktowych.

• wysiłek umysłowy oznacza nasilenie procesów myślowych, związanych z przetwarzaniem złożonych informacji, analizowaniem, zapamiętywaniem, interpretowaniem zjawisk itp. Pewien wysiłek umysłowy występuje przy każdej pracy, ale w metodzie wartościowania chodzi o uciążliwość związaną ze zwiększonym wysiłkiem, wynikającym z trudności wykonania określonych prac.

Wysiłek umysłowy rośnie wraz ze stopniem złożoności wykonywanych czynności, a także samodzielności i odpowiedzialności. Przy prostych pracach robotniczych i nierobotniczych, kontrolowanych, nie wymagających koncepcyjności ani przeprowadzania analizy różnych procesów oraz przy czynnościach powtarzalnych (rutynowych) występuje normalny wysiłek, który nie podwyższa kategorii zaszeregowania. Natomiast na stanowiskach o przewadze prac analitycznych lub odpowiedzialnych, występuje zwiększony wysiłek, który natęża się przy pracach o bardzo wysokim stopniu złożoności i odpowiedzialności. Zwiększony wysiłek umysłowy wiąże się też z podejmowaniem decyzji dotyczących zarządzania wydziałami czy pionami i wyboru dla nich właściwych rozwiązań i optymalnego toku działania.

• monotonia, monotypia - jest to forma uciążliwości pracy uzależniona od intensywności występowania w pracy następujących elementów:

0 niezmienności procesu pracy, charakteryzującej się uproszczonymi czynnościami wykonywanymi w jednostajnym rytmie przez cały dzień pracy.

0 jcdnostajności warunków pracy, oznaczającej brak bodźców fizycznych i psychicznych związanych z kontaktami z otoczeniem i innymi pracownikami,

0 jednostajnością powtarzanych przez pracownika ruchów, angażujących w pracy te same grupy mięśni (np. praca palców, rąk lub nóg).

Monotonia pracy stanowi uciążliwość głównie dla ludzi młodych, wśród starszych pracowników często spotyka się osoby chętnie wykonujące pracę monotonną ze względu na ułatwienia wynikające z nabrania rutyny i nawyków ułatwiających pracę i zwiększających jej wydajność. Z tego względu monotonia nie powinna być wysoko punktowana, można również pominąć to kryterium przy wartościowaniu pracy.

Odrębną grupę utrudnień pracy stanowią warunki jej wykonywania. Oznaczają one uciążliwość środowiska pracy oraz czynniki niebezpieczne. Do podstawowych rodzajów uciążliwości środowisk pracy należą: mikroklimat (wysoka lub niska temperatura), woda i wilgoć, substancje chemiczne o działaniu drażniącym, duszącym i uczulające, hałas, drgania mechaniczne oddziałujące na ciało pracownika, oświetlenie (promieniowanie optyczne) odbiegające od normy, pyły organiczne i nieorganiczne, promieniowanie jonizujące, pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości oraz czynniki odrażające i nieprzyjemne.

Przy wartościowaniu uwzględnia się czynniki bezpośrednio związane z procesem technologicznym lub charakterem pracy, nie zaś te. które mogą być skutkiem zaniedbań przedsiębiorstwa. Obowiązkiem zakładu jest działanie na rzecz zmniejszenia uciążliwości środowiska pracy. Przy wycenie każdego czynnika należy uwzględniać odpowiednie normy, określające dopuszczalne granice ich stężenia (NDS) lub natężenia (NDN), określane przez Ministra Pracy i Polity ki Socjalnej, aby nie zaniżać lub zawyżać wyceny tych czynników^{1 2}'. Przy wartościowaniu uwzględnia się także uciążliwość z tytułu stosowania przez pracownika ochron osobistych przed działaniem tych czynników.

Większość przedsiębiorstw stosuje, zgodnie z dotychczasowymi przepisami, dodatki za uciążliwe warunki pracy. Jeżeli dodatki te funkcjonują dobrze i firma ma zamiar je utrzymać, nie ma potrzeby obejmować warunków pracy wartościowaniem.

Jeżeli kryterium to podlega wartościowaniu, należy mieć na uwadze, ze o ostatecznej wycenie decyduje liczba czynników uciążliwych lub szkodliwych dla

-•a Pracy i Tolityk Skalnej | dnia tę/cn i natę cń war jkc. i szkodliwych .993 r. Nr 61.

" Normy le zostały określone w rozporządzi?. Kisł

grudnia 1989 r. w sprawie najwyższych dop .sr ; t r c. dla zdrowia w środowisku pracy - jednolity tUwL L>z_w. ł