DSC09844 (2)

116 Mukhrl

BUDOWA I KOMPOZYCJA UTWORU

Makbet jrsl tragedię, utworem złożonym w oryginalnym, pierwszym wydaniu z roku 1623, z 2106 wersów, podzielonych współcześnie na 29 scen, tworzących V aktów.

Tę bogatę w wy darzenia historię, rozgrywajęcę się w wielu miejscach i w cięgu niezbyt dokładnie określonego czasu, Szekspir ukazał poprzez wybór zdarzeń najistotniejszych, najbardziej dramatycznych, wreszcie najważniejszych dla zilustrowania wewnętrznej walki toczęcej się w duszy Makbeta. Przeniósł w ten sposób uwagę odbiorcy z zewnętrznego układu sensacyjnych wydarzeń na dramat psychologiczny, wewnętrzny. Rozbudował także obraz świata przedstawionego o wiele wętków pobocznych, cayli:

-    wętek Lady Makbet.

-    wętek Banka i jego następców,

-    wętek synów Dunkana, czyli Malkoima i Donalbeina,

-    wętek Makduta.

Utwór został wzbogacony przez wprowadzenie świata nadprzyrodzonego w osobach czarownic i bogini Hekate. Pogłębiono refleksje filozoficzne na temat natury i historii. Przedstawiona rzeczywistość została otoczona przejmującym nastrojem, posępnym i tragicznym, uzyskanym przez zastosowanie metafor zaczerpniętych z symbolicznych motywów natury (noc, wrzosowiska. burza, błyskawice, grzmoty, głosy puszczyków itp*).

Budowa Makbeta przedstawia się następująco:

AtoJL

scena 1 scena 2

scena 3 i 'scena 4 scena 5 scena 6

I komnata w zamku ....    : Makbet rozmawia z żona o zabiciu i

scena 7    8    wieczór i noc    ,    “

lnvemess j    t    króla

Sceny 1. i 2. to wprowadzenie w akcję (ekspozycja): scena 1. z Czarownicami jest nynufirdrig. iż zdarzy się coś niezwykłego, scena 2., przynosząca opis bitwy, zawiera charakterystykę Makbeta jako dzielnego, nieustraszonego wojownika. Z kolei w scenie I zawięzuje się konflikt dramatyczny: walka dobrych i dych skłonności w umy-

| akcji Czas akcji otwarte pola Szkocji , dzień obóz wojskowy ; ten sam dzień

wrzosowiska Szkocji i ten sam dzień ( | ten sam dzień 1 ten sam dzień

komnata w pałacu j (Szkocja)

komnata 9 zamku bwemess (Szkocja)

przed zamkiem

lnvemess

Zdarzenia

rozmowa trzech Czarownic

Duncan słucha o czynach Makbeta I

Czarownice przepowiadają Makbetowi przyszłość

Duncan ogłasza Malkoima następcę tronu

Lady Makbet czyta list od męża

wieczór j Duncan przybywa do Invemess

glc bohatera. Potęguję się one w scenach następnych i kolejnych zdarzeniach: spełnienie pierwszej części przepowiedni Czarownic, zapowiedź wizyty Duncana w lnver-ness oraz naciski Lady Makbet na męża, by dokonał zbrodni.

Akt II	Miejsce akcji	Czas akcji	Zdarzenia
scena 1	dziedziniec w zamku Invemess	ta sama noc 1 po północy 1	rozmowa Makbeta z Bankiem (wizja sztyletu)
i scena 2	dziedziniec w zamku Invemess	późna noc i świt	Makkbet zabija Dunkana
scena 3	dziedziniec w zamku Invemess	świt	przybywają Lennox i Makduf, odkry cie zwłok króla. Makbet zabija strażników
scena 4	przed zamkiem Invemess	dzień	I Rossę i Makduf komentują zdarzę nia minionej nocy

Akt II zawiera informacje o pierwszej zbrodni Makbeta — zamordowaniu króla — i stanowi zamknięty całość kompozycyjną. W scenach 1. i 2. Makbet i jego żona opowiadają o przebiegu zabójstwa. Scena 3. z komicznym monologiem Odźwiernego stanowi kontrastowy przerywnik, rozładowuje napięcie i wydłuża czas wydarzeń, które w drugiej części sceny porażają zebranych w zamku wieścią o śmierci króla i zabiciu strażników przez Makbeta Scena 4. zawiera informacje o ucieczce synów Dunkana i o koronacji Makbeta (według niektórych komentatorów między aktem II a 111 mamy aż 17 lat przerwy, jednak hipoteza ta nie znajduje żadnego potwierdzenia w tekście).

jAktm	Miejsce akcji	Czas akcji j	Zdarzenia
. komnata w pałacu i scena 1 r rorres		dzień przed południem	po rozmowie z Bankiem Makbet każe mordercom zabić przyjaciela j
= inna komnata i scena 2 , Ł, w pałacu rorres		ten sam dzień po południu	Makbet rozmawia z żoną o wieczór-nej uczcie
scena 3	park i droga przed pałacem Forres	wieczór	mordercy zabijają Banka, ucieka 1 Fleance
scena 4	wielka komnata w pałacu Forres	noc od wieczora do świtu	uczta, w czasie której Makbetowi zjawią się duch Banka
scena 5	gdzieś na wrzosowiskach	noc	1 Czarownice rozmawiają z Hekate o Makbecie
— scena 6	gdzieś w Szkocji	następny dzień po uczcie	Lennox w rozmowie z Lordem dema-| skuje zbrodnie Makbeta