DSCN6055 (Kopiowanie)

•M    Biitlogia - rypetyloriwn dta krmJydahm- na akademie mnfynne

W okresach przejściowych między erami trwały intensywne ruchy górotwórcze zwane orogenezami Ich przyczyną jest przesuwanie się tzw. płyt tektonicznych, ukształtowanych z sialu, po bardziej płynnej simie. Szczytowe partie owych płyt stanowią kontynenty bądź wyspy. Płyty pękają, zderzają się. łączą, zachodzą na siebie - a tym samym kontynenty zmieniają swe położenie i ukształtowanie, lądy powstają w miejscu mórz i odwrotnie, a zjawiskiem towarzyszącym są trzęsienia ziemi i aktywność wulkanów. Ruchy orogeniczne często były prawdziwymi katastrofami dla istniejących istot żywych: orogeneza kończąca erę palcozoiczną prawdopodobnie spowodowała zniszczenie 97% wszystkich istot żywych istniejących w owym czasie (podobnie orogeneza u końca ery mczozoiczncj). Ruchy górotwórcze na przełomie ery archaicznej i protcrozoicznej najprawdopodobniej spowodowały olbrzymie zniszczenie szczątków kopalnych.

2.2.2.2. Kra protcrozoiczna

Era protcrozoiczna (gr. protos - pierwszy, zoon - zwierzę) zwana jest także ępzoiczna bądź algoncką i trwała ponad miliard lat. w ciągu których wielokrotnie zmieniał się klimat i powstawały potężne osady. Tworzyły się one poprzez nagromadzanie się kruszejącego materiału skalnego, wyparowywanie mórz (pokłady soli) bądź przekształcanie wielkich ilości obumarłych organizmów. Część lub większość istniejących w erze proterozoicznej kontynentów uległa przynajmniej jednemu zlodowaceniu. Wystąpiły również okresy silnej działalności wulkanicznej. Ilość tlenu w atmosferze była mała i wzrastała bardzo powoli. Życie nie było zbyt różnorodne i ograniczało się do hydrosfery. Przeważały prymitywne glony, grzyby i pierwotniaki. Pozostały po nich - podobnie jak w erze archaicznej - osady o dużej zawartości węgla, jak np. minerał szungit (palny łupek węglisty). Poprzez wydzielanie węglanu wapnia wokół kolonii glonów powstawały stromatolity. W osadach pochodzących z końca ery znaleziono również organizmy o bardziej złożonej budowie: meduzy. korale, segmentowane robaki, szczątki ramienionogów i stawonogów. A zatem w erze proterozoicznej powstały zwierzęta tkankowe. Prawdopodobnie punktem wyjścia do ich powstania było łączenie się organizmów jednokomórkowych w kolonie (ryc. 2-8), a następnie powstawanie coraz większych organizmów wielokomórkowych (ryc. 2-9). W dużym, wielokomórkowym organizmie zachodziła konieczność specjalizacji poszczególnych komórek w wykonywaniu określonych funkcji. W ten sposób z tzw. listków zarodkowych powstawały tkanki i narządy, zaś pierwotne organizmy dały początek wielu kierunkom ewolucyjnego zróżnicowania (ryc. 2-10).

Ery: archaiczną i proterozoiczną razem określa się często mianem prekambru. podkreślając w ten sposób gwałtowne przyśpieszenie tempa ewolucji, jakie miało miejsce na początku ery paleozoicznej czyli w okresie kambryjskim. Przy porównaniu historii ludzkości do historii zwierząt prekambr nazywany bywa „czasami prehistorycznymi” rozwoju życia na planecie. Na przełomie prekambru i ery paleozoicznej doszło ponownie do potężnych ruchów górotwórczych skorupy ziemskiej, jak sugeruje to wielka ..luka paleontologiczna” - brak skamieniałości w minerałach pochodzących z przedziału

czasowego pomiędzy utworami proterozoicznymi a najwcześniejszymi paleozoicznymi.

2.2.23. Era paleozoiczna

Era paleozoiczna (gr. palaios - stary; zoon - zwierzę) przy porównaniu z historią ludzkości określana jest jako „starożytne dzieje Ziemi”. Trwała ona co najmniej 370 milionów lat; w tak długim okresie na powierzchni planety zachodziły ogromne zmiany, którym towarzyszyły przeobrażenia świata organicznego. Pod koniec tej ery zwierzęta i rośliny skolonizowały już ląd. a wody zdominowane zostały przez ryby.    ,

Erę palcozoiczną dzielimy na sześć okresów: knmhr. ordowlk. svlur. de won, kartom ipcrUŁ Karnbr. Skamieniałości z owego okresu najlepiej zostały poznune w brytyjskiej prowuwji która za czasów rzymskich nazywała się (arnbria stąd nazwa. Skały te są już bowiem MS*¹