DSCN6087 (Kopiowanie)

74

Blnloyia - repetytorium dla kandydatów na akademie SUdyaut

Ryc. 2-48. Kopalne czaszki formy przcdludzkicj i praludzi:

A - Australopitcka (wg Lc Gros-Clarka):

D - człowieka wyprostowanego - Homo erectus (wg Lc GrosCIarka);

C - człowieka ncandcrtalskicgo - Homo sapiens neanderthalensis (wg Grassiego) (JD).

współczesne

małpy

człowiek współczesny

człowiek neandertalski

człowiek wyprostowany

człowiek zręczny

ale leż i dla człowieka. Objętość czaszki wskazuje, rż mózg zwierzęcia był stosunkowo nieduży (taki jak u dzisiejszych szympansów), lecz twarz była stosunkowo płaska i miała cechy ludzkie. Wysokie czoło przypomina późniejsze człowiekowate, a kły były mniejsze niż u szympansów. Budowa twarzy i zębów „osobnika z Sahelu”jest bardziej ludzka niż Lucy, młodszej przecież o 3 min lat. Na podstawie kształtu czaszki sądzi się, że Sahelanthropus tchadensis poruszał się na dwóch nogach. Czy był on przodkiem człowieka, czy jedynie boczną gałęzią ewolucji człowickowatych, tego na razie nie da się ustalić. W każdym bądź razie musimy przesunąć w czasie punkt oddzielenia się przodków ludzi od szympansów, datowany dotychczas na 5 milionów lat temu, albowiem S. tchadensis istniał przed 7 milionami lat, a zatem był istotą wcześniejszą od aUStralopitdŁÓM! (Australopithecinae), które w plejstocenie zamieszkiwały w Afryce Południowa Pierwszego australopiteka (czaszkę dziecka) znalazł Dart w 1924 r. w jaskini w pobliżu miejscowości Taungc. W latach trzydziestych Dart i Brown znaleźli w Transwaalu czaszki i części szkieletów osobników dorosłych. Pojemność czaszki (ryc. 2-48) tych zwierząt waha się od 550 do 750 cm (ryc. 2-49), zaś ich zęby podobne są do ludzkich (mały kieł). Australopiteki poruszały się w postawie wyprostowanej i prawdopodobnie posługiwały sit kamieniami bądź fragmentami kości do zabijania i dzielenia zdobyczy. Nie jest do dziś wyjaśnione, czy australopiteki stanowią ogniwo w rozwoju ewolucyjny* człowieka, czy też jedynie boczną gałąź ewolucji.

Dość ciekawa hipoteza zakłada, że a uczłowieczenie się form przedludzkich duń wpływ wywarła zmiana trybu odżywiani* Małpy człowiekowate, żyjące w dżungli n* drzewach, odżywiają się głównie owocami Takiego pokarmu nie jest dużo. stąd W* populacje małp nic są liczebne w osobniki Po zejściu na stepy istoty przcdludzkie natrafiły na nowe. obfite źródło pokarmu: padlinę. Mk** padły ch zwierząt stepowych było w owym czasie pod dostatkiem (jako że na trawiastych bcikn^'⁹ żerowały liczne stada roślinoźcrców). Ale grubej skóry (np. padłej antylopy) ani nie da się przegryź takimi zębami, w jakie zaopatrzona jest szczęka człowieka lub człekokształtnej małpy, ani w* ^lł“ można jej rozerwać z pomocą dość kruchych paznokci. Za to z powodzeniem można skórę pi**¹* krawędzią ostrego kamienia. Istoty przcdludzkie opanowały tę umiejętność, zaobserwowały

100

500

1000

1500

2000 cm*

Ryc. 2-49. Pojemność mózgoczaszki małp, istot przedludzkich. praludzi i człowieka (JD - dzięki uprzejmości Muzeum Hwoluc jon izmu Uniwersytetu Łódzkiego)

I