DSCN6157 (Kopiowanie)

W jąderku obserwowanym w mikroskopie elektronowym wyróżnić możemy dwie części:^ | bezposlaciowa (amorficzna! i cześć ziarnista (ziarenka układają się w długie wstęgi, nuklcołonema). Jąderko jest miejscem powstawania rybosomów. Wspomniane powyżej ziaren^ to właśnie podjednostki rybosomów, które z kolei z obrębu nukleolonemy wędrują następnej cytoplazmy komórek.    k

W czasie podziału komórki jąderko zanika - rozpad jego może zachodzić również pod wpływ szeregu czynników, np. trucizn, promieniowania ultrafioletowego i rentgenowskiego itp. Odtworzy jąderka odbywa się na matrycy łańcucha DNA, zwanego organizatorem iaderkowym. Łańcuch Kg podczas całego okresu międzypodziałowego pozostaje w obszarze jąderka, a podczas podziałów zostaje włączony w obręb chromosomów par: 13, 14, 15, 21, 22. Jąderkowy DNA jest głównj, satelitarny choć w strukturze tej występują także kodony dla rRNA i tRNA.

Jądro komórkowe jest złożoną strukturą o przynajmniej trojakiej fttnkcji:

1.    zawiera informacje genetyczna (czyli informację o budowie wszystkich białek, jakie kommka jest w stanie wytworzyć) zakodowaną w DNA;

2.    steruje biosynteza białek:

W komórkach organizmów Procaryota te same funkcje spełnia nukleoid.

4.3. Podziały komórkowe

Jak to podkreśliłem w pierwszym rozdziale naszych rozważań („Życie i jego determinanty'), jedną z najważniejszych cech istot żywych jest ich zdolność rozmnażania. U większości otganizmm u podłoża tego zjawiska leży zdolność komórek do dzielenia się. Również wzrost osobnika, jego rozwój z pojedynczej komórki - zygoty, a także możliwość jego utrzymania się przy życiu uzależnione są od podziałów komórek. I tak np. w szpiku dorosłego, zdrowego człowieka musi powstał* w ciągu sekundy 10 milionów krwinek czerwonych, zatem tylko w tym jednym narządzie musi zajść co najmniej 10 milionów podziałów komórkowych w ciągu sekundy.

Podczas podziału komórka dzieląca się przekazuje komórkom potomnym zawartą w się informację. Siedzibąjej jest jądro komórkowe. Dlatego w przeważającej liczbie przypadkówpaiai jadra (zwany kariokineza) poprzedza nodział cytoplazmy (czyli cytokinezel. Może się wszakże zdaiw że w komórce zajdzie jedynie kariokineza, a cytoplazma nie podzieli się. Powstała wówczas komórka m więcej niż jedno jądro. Komórki takie nazywamy komórczakami - należą do nich na przykład# większości owadów, komórki plechy niektórych glonów. Inny rodzaj komórki wielojądrowej pows» przez zlanie się cytoplazmy kilku komórek; twór taki nazywamy zespólnia (svncvtium). a są nimt? włókna mięśni szkieletowych człowieka czy komórki kościogubne - osteoklasty.

Znamy trzy rodzaje podziałów komórkowych: amitozę, mitozę oraz mejozę.

4.3.1. Amitoza

Amitoza (ryc. 4-18) spotykana jest bardzo rzadko i zwana podziałem bezpośrednim, ponieważ'* przebiegu nie powstają chromosomy. Podział rozpoczyna się od podzielenia sięjąderka. Następnie i**¹' komórkowe wydłuża się i zaczyna się przewężać, aż wkrótce dzieli się na dwa jądra potomne. Popw®' jądra następuje podział cytoplazmy. Amitoza ma miejsce przede wszystkim w jądrach poliploklatoł' (posiadających zwielokrotniony genom). Na przykład w ten sposób dzieli się makronukleus u orffi'* po podziałach jąder nie następują podziały cytoplazmy, w związku z czym komórka posiada wiele (nawet kilkaset) każdej cząsteczki DNA, a zatem brak jakiegoś genu praktycznie nie wehodfl "»

W organizmach eukariotycznych amitoza zwykle oznacza starzenie się komórek.