202
Biologia - npolylońum dla kandydatów na akademie mtttya»
(Wprawdzie omilyna i cytrulina to aminokwasy, jednakże żaden z nich nie występuje jako składnik budulcowy znanych dziś białek).
Następnie cytrulina przyłącza cząsteczkę asparagiriiańti w wyniku czego powstaje ąrglnlflffc hursztynian. Reakcja ta wymaga hydrolizy dwóch wiązań fosforowych ATP i katalizowana jest przez śynletaze huisztynianowa /E.C.6.3.4.5). Z kolei arginino-bursztynian rozszczepiony zostaje na areinine i fumaran dzięki enzymowi o nazwie liaza arginino-bursztymanowa (EC 4.3.2.IJ Końcowym etapem przemian jest hydroliza wiązania amidowego argininy pod wpływem głginBj (EC 3.5.3.1), co powoduje powstanie mocznika i i
Mocznik następnie wydalany jest przez nerki z moczem. Stężenie tego związku w surowicy krwi człowieka wynosi prawidłowo20-40 mg/100 cm5 krwi. Ssaki morskie - np. delfiny i wieloryby-zawicrają w swej krwi kilkakrotnie wyższy poziom mocznika.
Cykl omitynowy (odkryty przez H.R. Krebsa w 1932 roku) przebiega w wątrobie, a w mniejszym stopniu w nerkach ssaków. W ten sposób odbywa się jeden z najważniejszych procesów odtmwmii organizmu z wciąż w nim powstających substancji toksycznych, tzw. trucizn endogennych. Funkcja detoksykacyjna jest jednym z najważniejszych zadań wątroby - w przypadku zniszczenia tego narządu (np. przez uszkodzenie alkoholem) organizm taki skazany jest na szybką śmierć. Gromadzący się we krwi amoniak wraz z pewnymi innymi truciznami prowadzą wpierw do głębokiej utraty przytomności, tzw. śpiączki wątrobowej, w której następuje zgon.
ECZIM ■ MMMtaimmai EClUlapaa
EC 6.3.4.5 • syńtMoza aigMno<6ui*żtyn&ńowa EC 4.32,1 • lima «granoeura/tynanowe
Ryc.5-40 Cvkl ornityao*? (powscawjBic mocznika). 0p*» w tekście.
S-3-5-3. Dekarboksylacja aminokwasów
Aminokwasy mogą ulegać przemianom metabolicznym nie tylko poprzez odłączenie grupy anu»»« czyli dczaminację, lecz również drogadekarhoksylaoii. a więc odłączenia grupy karboksylowej (tyc, 5-3S3 Proces len zachodzi dzięki dekarboksy lazotn i prowadzi do powstania tzw. amin biogennych. Wiek tych związków pełni istotną funkcję w organizmie, oddziałując jako tzw. hormony tkankowe. regulując pewne procesy życiowe komórek bezpośrednio w pobliżu miejsca swego uwolnieniu. W przypadkach aminy biogenne są specjalnie przez, komórki gromadzone, często w w yspecjaluo»»" Ugandach, a następnie w miarę potrzeby wydzielane.