DSCN6241 (Kopiowanie)

124 Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie medyczne

Substancję łączącą się z receptorem określamy mianem lipanda.

Ugandami zatem mogą być hormony, ncurotransm i tery. przeciwciała, w pewnych okolicznościach także antygeny i inne związki.

Receptory w komórce - w zależności od ich umiejscowienia - dzielimy nai cvtoplnzmatvcznc i jądrowe. Wysoce wyspecjalizowane i duże receptory narządów zmysłów rozwinęły się zazwyczaj z receptorów błonowych bądź cytoplazmatycznych.

Receptory błonowe podzielić można z grubsza na 3 rodzaje:

I. konały jonowe (działają one na zasadzie różnicy potencjałów bądź transportu czynnego - por. rozdz. S.4.4.3);

2.    receptory działające za pośrednictwem białek G (wiążących nukleotydy guanozynowc) - tu należą receptory adrenergicznc:

3.    receptory o wewnętrznej aktywności kinaz.

Receptorem jest najczęściej jakiś enzym lub kompleks enzymatyczny. Po połączeniu z ligandem zmienia on swoją strukturę i katalizuje określoną reakcję chemiczną, np. rozpad ATP lub jego przekształcenie w tzw. cykliczny AMP. Powstały w ten sposób związek powoduje następną reakcję chemiczną, np. fosforylację odpowiedniego białka, co z kolei pociąga za sobą pobudzenie określonych funkcji metabolicznych.

sygnał zewnątizkomófkowy

j

informator pierwszy (Ugand)

JreeeMor

ł

ptazmolemma

cytoplazma

infoimatordiugi

(np.: cAMP.cGMP.Ca2*.

fosfatydyfolnożytol)

l

informator trzeci (kinazy)

J

A zatem, jeżeli poszczególne substancje biorące udział w przekazywaniu informacji nazwiemy informatorami, to możemy wyróżnić informator pierwszy, drugi, trzeci i czwarty, tak jak to przedstawiono na ryc. 5-66.

Oddziaływanie receptorów i informatorów komórkowych prześledzimy wprawdzie tylko na jednym przykładzie, ale za to mającym największe analogie. Adrenalina jest jednym z hormonów, a zarazem ncurotransmiterem. Szereg komórek posiada receptory dla adrenaliny - tzw. receptory adrcnergiczne. Receptory te podzielono na różne typy, co jednak nas w tej chwili nie będzie interesować.

-

Informator czwarty (?)_

Ryc. 5 - 66. Odbieranie informacji przez komórkę i procesy

ł    wewnątrzkomórkowego jej przetwarzania, prowadzące do odpowiedzi

odpowiedz fizjologiczna    fizjologicznej (JD).

Schemat oddziaływania adrenaliny na jeden z rodzajów receptorów udrcncrgicznych ilustruje ryc. 5-67. Receptor ten jest zbudowany najprawdopodobniej z kilku białek i wyróżnić w nim mozetm dwie nodiednoatki n-yiilatomwa i efektomwu. Podjednostka regulatorowa /nujdujc się w zewnętrznej części plazmolemmy i ona właśnie łączy się z cząsteczką adrenaliny. Podjodnostku elektorów*

/////////Al| |WW