DSCN6252 (Kopiowanie)

234 Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie metfyczn*

Przeważnie jednak fragmcntacja zachodzi pod wpływem czynników zewnętrznych. W przyrodzie! czynnikami tymi są najczęściej mchy wód - przypływy i odpływy morza powodują fragmcntację plccby    1/

glonów morskich (np. zielenic bądź brunatnie). Z fragmentów plcchy rozwijają się następnie całe glony.

Obecnie uzyskiwanie nowych organizmów roślinnych na drodze ich fragmentacji stanowi pokaźną dziedzinę działalności człowieka. Nie tylko wykorzystuje się tutaj „naturalne”, omówione już zdolności roślin do rozrodu wegetatywnego - na przykład przysypując gałązki agrestu ziemią bądź rozdzielając i sadząc fragmenty bulw ziemniaka lub cebulki mieczyków. Dzięki coraz lepszej znajomości procesów fizjologicznych zachodzących w roślinie możliwe jest - poprzez odcięcie gałązki danego krzewu i potraktowanie jej odpowiednimi substancjami chemicznymi - spowodowanie, iż gałązka taka ukorzeni się i powstanie z niej cała nowa roślina.

Najnowocześniejszym sposobem takiego postępowania iest klonowanie. Do przeprowadzenia tego procesu potrzeba zaledwie kilka komórek (ewentualnie nawet wystarczy jedna komórka), pochodzących zazwyczaj z tkanki merystematycznej danej rośliny. W specjalnych warunkach hodowli laboratoryjnej komórki te rozmnażają się, a potraktowane odpowiednimi substancjami różnicują w narządy i z czasem powstają z nich całe sadzonki.

Klon jest to potomstwo powstałe z podziału jednej komórki (na przykład: wszystkie jednokomórkowce powstają sposobem mitozy z jednokomórkowca rodzicielskiego) lub z jednego organizmu

Drogą klonowania otrzymuje się dziś sadzonki najpiękniejszych storczyków i innych trudnych do rozmnożenia kwiatów.

6.1.3. Szczepienie

Jedną z najstarszych i najskuteczniejszych metod rozrodu pożądanych odmian drzew i krzewów jest szczepienie. Jak wynika z Biblii, było ono znane już w starożytności i stosowane przy uprawie winorośli. Dziś olbrzymia większość drzew hodowanych w sadach na całym świecie to drzewa szczepione.

Ryc. ń-3. Rodzaje szczepienia drzew i krzewów: A - przez „stosowanie", B - w „kożuebówkę", ć ■ w„sarnią nóżkę”, D- oczkowanie (zraz stanowi l/w oczko. wszczepiane w rozcięcie w korze podkładki), p podkładka, / - zraz (ID)

W szkółkach drzew owocowych wysiewa się nasiona np. jabłoni lub gruszy - ale nie dla owoców, które mogłyby na nich powstać. Owoce te stanowiłyby najprawdopodobniej tzw. „dziczki”. Natomiast wysiewając „dzikie” nasiona pragniemy uzyskać system korzeniowy i odpowiednią odporność otrzymywanych drzew. Po roku drzewko takie szczepi się według którejś z metod przedstawionych na ryc. 6-3. Obcina się zatem łodygę możli wie najbliżej ziemi - pozostały kikut służyć będzie jako tzw. podkładka Dopasowuje się do niego tzw. zraz, to znaczy gałązkę odciętą od dorosłego drzewa pożądanej odmiany. Jeśli dojdzie do kontaktu miazgi zraza i podkładki, a jednocześnie miejsce szczepienia nie zostanie zakażone ani narażone na wysychanie. 10 zraz przyjmie się, a więc będzie rosnąć. Podkładka zapewnia mu zaopatrzenie w wodę i sole mineralne Wytworzone natomiast w przyszłości owoce będą identyczne z owocami drzewa, z którego pobrano /raz (oczywiście gdy będą hodowane w takich samych warunkach zewnętrznych).