DSCN6221 (Kopiowanie)

204

Biologia - repetytorium dla kandydatów na akmlrmlt mrtlu:*

w szeregu przemian (lyc. 3-43)cholina. Jak pamiętamy, jest ona składnikiem fosfolipidów, budują błony cytoplazmalycznc. Połączenie choliny z acctylo-CoA. katalizowane przez acetylolransfcr,i/_t oholinową (EC 2.3.1.6) prowadzi do wytworzeniaacętylWbolim - związku, który jest przekaźnikiem w większości synaps (na przykład w połączeniach ruchowych). Również neurotransmittcrami ^ aHroćrólinn j noradrenalina, wydzielane na zakończeniach nerwowych, a także do krwi przez rdza nadnerczy. Powstają one jako produkt przemian aminokwasu fenyloalaniny (ryc. 5-44),

dopairtno    noradrenalina    adrenalina

OH

tyrozyno

Ryc. 5-44. Tyrozyna jest aminokwasem, który w komórce ludzkiej może powstać z innego aminokwasu, fenyloalaniny. Jeden z torów metabolicznych tyrozyn, prowadzi do powstania amin biogennych dopaminy. noradrenaliny i adrenaliny. Enzymy:

EC 1.14.17.1.: - bela-monooksygaiaa dopaminowa;

EC 2.1.1.28 - N-mctyloiransferats noradrcnalinowa ("enzym mClylujjcyt) 5.J5.4, Biosynteza białka

Poznaliśmy procesy kataboliczne, jakim ulegają białka i przemiany ich składników - aminokwasów w komórce. Obecnie należy nieco miejsca poświęcić procesom anabolicznym.

Część aminokwasów może powstawać w komórkach z innych związków i te nazywamy aminokwasami endogennymi. Inne aminokwasy - tzw. egzogenne- komórki zwierzęce muszą pobierać wraz z pokarmem. Takich aminokwasów egzogennych u człowieka jest dziewięć (por. rozdz. 3).

Dostęp wszystkich niezbędnych aminokwasów jest rzeczą niesłychanie istotną, bo z nieś komórka buduje wszystkie potrzebne białka, a bez tych z kolei jej istnienie nie byłoby możliwe.

Jak zauważyliśmy na początku rozdziału o metabolizmie, wszystkie procesy życiowe komórki zachodzą dzięki enzymom - białkom o określonej strukturze przestrzennej: ta zaś struktura przestrzenna determinowana jest przede wszystkim przez kolejność aminokwasów w łańcuchu białka. A zatem jest rzeczą bardzo istotną, aby komórka posiadała informację o struktura niezbędnych białek oraz by mogła tę informację urzeczywistniać.

Informację genetyczną możemy przyrównać do informacj i zawartej w książce. Poszczególni

-1

Zapis struktury pierwszorzędowej wszystkich możliwych do wyprodukowania : przez daną komórkę polipeptydów, stanowi zawarty w niej łańcuch DNA. Zapis ten - zwany informacją genetyczną - przekazywany jest potomstwu w procesach rozmnażania,

nuklcotydy to „litery". Trójka nukleotydów czyli tzw. kodon albotrinlet stanowi „wyraz" - oznacza bowiem określony aminokwas. Wyrazy łączą się w zdania podobnie szereg kodonów łączy sit w gen; a więc „zdanie”, którym zapisany jest łańcuch polipeptydowy. Wreszcie wszystkie zdani* określonego dzieła możemy zebrać w księgę. Taką „księgą” jest - składająca się ze wszystka* genów - całość informacji genetycznej w danej komórce, tzw. genom komórki

Bezpośrednie wytwarzanie białka na matrycy DNA nic jest jednak możliwe. W procesie i)®¹ musi uczestniczyć RNA Jak pamiętamy z rozdz. 3, w komórce występują trzy rodzaje KM informacyjny czyli matrycowy (mRNA), rybosomalny (rRNA) i transportujący (tRNAI. Kr*¹' biosyntezy białka możemy podzielić na dwa etapy: „przepisanie" informacji genetyczne) z ON*®* mRNA oraz „odczytanie" mRNA pizez rybosom czyli biosyntezę łańcuchu pąltocptydowcgó