DSCN6280 (Kopiowanie)

262 /tiidagia • repetytorium dla kandydata*i- na akademie medertnę

krwinek i zwane npliilyninnmi. Aglutyniny przypominają przeciwciału odpornościowe, różnią się jednak od nich tym. że nie powstają w wyniku uodpornienia, lecz są dziedziczone po rodzicach zgodnie z prawami Mendla. Ludzie o grupie krwi A posiadają aglutyniny anty- U (czyli beta), ludzie o grupie krwi B - aglutyniny anly-A (alfa). Ludzie grupy Al) nic posiadają ani jednego rodzaju aglutynin, natomiast posiadacze grupy 0 mają oba rodzaje aglutynin, jak to zestawiono w tabeli 6-VI.

Hibela 6-VI. Cechy krwi układu ABO

I Grupa \| krwi	Aglutynogcn w krwinkach	Aglutynina w osoczu	Może być dawco dla grup	Może być biorcii grup krwi
1 °	- *	ai \|3	0. A. B. AB	0
A	A	P	A	0. A
B	B	a	B	0. B
AB	A i B		AB	0, A, I), AB

W zasadzie obowiązuje podanie potrzebującemu człowiekowi krwi o grupie dokładnie odpowiadającej jego własnej. Jednak w szczególnie niesprzyjających warunkach (np. podczas wojny) gdy nic mamy wymaganej grupy krwi, możemy (zgodnie z ryc. 6-26 i tabelą 6-VI) podać krew innej grupy, ale takiej, która nic spowoduje aglutynacji danych krwinek. Na przykład chory z grupą krwi A może teoretycznie otrzymać krew grupy 0. Krwinki grupy 0 nic mają na swej powierzchni żadnych aglutynogenów, a zatem nic aglutynują ani z przeciwciałami anty-A ani anty-B. O posiadaczach krwi grupy 0 mówiono kiedyś, że są uniwersalnymi dawcami", gdyż ich krew może być przetaczana wszystkim grupom.

Oznaczanie grupy krwi odbywa się następująco: na czyste szkiełko podstawowe zaznaczone dwoma kółkami i oznaczeniami A oraz B (por. ryc. 6-26) dajemy po kropli surowicy z krwi o znanej grapie (jest to tzw. surowica wzorcowa). Na kółko A dajemy surowicę grupy A (zawiera ona aglutyniny anty-B). Natomiast na kółko B nakraplamy surowicę grupy B (posiadającej aglutyniny anly-A). Następnie do każdej kropli dodajemy po kropli badanej krwi. Jeżeli nastąpi aglutynacja, to po upływie 2-3 minut można ją zaobserwować gołym okiem (ryc. 6-27), a także pod mikroskopem (ryc. 6-26).

Dziś rzadko do transfuzji stosujemy krew świeżą, a częściej odpowiednio sporządzone preparaty: krew mrożoną, samo osocze, wyłącznic krwinki (tzw. płukane), a nawet poszczególne składniki osocza.

k.d. • sił. k.b. + s.d.

nio ma aglutynacji

id* s t* k-b. ♦ s.d.

aglutynacja

Ryc 6-27 Próba krzyżowa. W kółkach obrazy makroskopowe: fcJb. - krwinki biorcy, kił. ■ krwiaki dawcy,

«.ł>, - surowico biorcy.

•4 ■ surowica itiwcy(JDj.

Np. ludziom chorym na hemofilię podaje się wyizolowane z krwi wielu ludzi białko, będące jednym z czynników krzepnięcia krwi: globulinę antyhemofilową. (W tym wypadku nie jest ważne, jaką grupę krwi mieli ludzie, od których ją pobrano: przecież antygeny umieszczone są na powierzchni krwinek, a do leczenia hemofilii ekstrahujemy jeden ze składników osocza). Znamy oprócz układu ABO jeszcze ponad 10 układów grupowych krwi; poza tym grupa A dzieli się na dwie podgrupy A i V Dlatego też przed przetoczeniem krwi koniecznie należy sprawdzić, czy krew dawcy i biorcy nie aglutynują się wzajemnie, co może się zdangć nawet wówczas, gdy są zgodne grupowo. W tym celu wykonujemy próbę krzyżowa Kroplę surowicy biorcy mieszamy z krwinkami dawcy i odwrotnie. Jeżeli w ciągu 2-3 minut nic ma aglutynacji, krew jest właściwa. Jeżeli natomiast krwinki skupiają się w ughitynaty, istnieje konflikt grup krwi i transfuzja mogłaby grozić poważnymi powikbniaitti (ryc. 6-27). Jednakże zawsze pomimo wszelkich prób sprawdzających krew należy przetaczać bardzo ostrożnie i powoli.

Oczywiście nie wolno przetaczać krw i zbetnolizowcuicj i o niewłaściwej temperaturze (ap. zbyt zimnej l