DSCN6461 (Kopiowanie)

Rzadko atakują drobne owady lub ślimaki. W mieszkaniach często spotkać można kosarza ściennego (Opilio parietinus - ryc. 7-104), kloty w Polsce jest gatunkiem synantropijnym. to znaczy żyjącym wyłącznie w siedzibach ludzkich (gr.:.vjv/ = razem,anthmpos = człowiek).

Roztocze (Acarina) to rząd najdrobniejszych pajęczaków, w przypadku niektórych gatunków nie można ich zobaczyć gołym okiem. Budową swą i sposobem życia znacznie różnią się od pozostałych pajęczaków. Ich głowa, tułów i odwłok stanowią jedną całość, z przodu zaopatrzoną w ryjek (rostrum) z narządami gębowymi przystosowanymi do gryzienia, lub też do kłucia i ssania. Jak pozostałe zwierzęta tej gromady, posiadają 8 odnóży krocznych. Oddychają jednak głównie całą powierzchnią ciała (jedynie większe gatunki posiadają rozgałęzione tchawki). Ich rozwój jest złożony - występują larwy, a u niektórych gatunków także poczwarki.

Roztocze spośród wszystkich pajęczaków mają największe znaczenie gospodarcze i medyczne. Wiele gatunków tych zwierząt ssie soki roślinne, powodując niszczenie drzew, krzewów i innych upraw; szczególnie znane sąprzędziorki zwane też niesłusznie “czerwonymi pajączkami” (rodzaj Tetrarynchiis). W ich rozwoju z jaj wylęgają się sześcionogie larwy, które po dwukrotnym linieniu przechodzą w następne stadium - ośmionogiej nimfy, przypominającej już postać dorosłą, lecz pozbawionej narządów rozrodczych. Nimfa po kolejnej wy lince przekształca się w postać dorosłą (imago).

Roztocz serowy (Tyroglyphus sim) niszczy ser. zaś rozkruszek maczny (7! fariane) atakuje zapasy mąki i innych materiałów, żywiąc się jednak przede wszystkim pleśnią, która się na owych zapasach rozwija. Może przenosić się na ludzi, powodując swędzenie skóry (tzw. “świąd magazynierów”) lub odczyny alergiczne u osób uczulonych. Blisko z nimi spokrewniony świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei) jest groźnym pasożytem (ryc. 7-105). Ten mały roztocz (samica osiąga 0,45 mm długości) drąży tunele w naskórku, wywołując chorobę zwana świerzbem (scabies). Drążenie korytarzy powoduje świąd i zwykle prowokuje drapanie, co z kolei prowadzi do uszkodzeń skóry, zakażenia bakteriami i /ropienia. Świerzbowiec umiejscawia się najczęściej między palcami, w okolicach nadgarstków, w pachwinach, w okolicach narządów płciowych.

W przypadku swędzika jesiennego (Neolmmbicula autumnalis) w skórze człowieka pasożytują larwy, których ślina rozpuszcza naskórek, powodując swędzenie i stany zapalne. Różne gatunki nużcńców (np. nuźeniec ludzki - DemodexfoUiculorum) pasożytują na skórze człowieka i różnych zwierząt, powodując choroby zwane nużycami.

Roztocz szczurzy (Omithonyssus bacoti - ryc. 7-105) pasożytuje na szczurach, atakuje jednak często człowieka, przebywającego w pomieszczeniach w pobliżu miejsc pobytu szczurów. Może być zatem źródłem zakażenia takimi chorobami, jak dur szczurzy endemiczny, gorączka Q, a nawet dżuma.

Do największych roztoczy należy kleszcz pastwiskowy (lxodes ricinus). Samica osiąga 4,5 mm długości, po najedzeniu może liczyć 12 mm. Samiec ma długość do 2,5 mm (ryc. 7-105). Kleszcze są ślepe, lecz mają doskonale rozwinięty zmysł węchu, którego narząd umieszczony jest na pierwszej parze odnóży; reaguje on także na temperaturę, dzięki czemu kleszcze rozpoznają zbliżającą się ofiarę (człowieka lub innego ssaka) już z pewnej odległości. Spadają nań z zarośli albo podkradają «K niepostrzeżenie. Ryjek kleszcza zostaje tak mocno wbity w ciało ofiary, że wyciekająca krew wpływ³ prosto do gardzieli pasożyta. Wyrywanie kleszcza powoduje oderwanie ryjka i pozostawienie go w ranie, co z kolei może doprowadzić do przykrych następstw (ropienie); dlatego też aby usuń*'

J

Hmo paetwMfowy    U—tct UFⁿⁿT

fOzjoczszcziMzy

/ / II u \\    Ryc, 7-105. Ku****

twtorabowfac ludzki    iimiiijti