DSCN6476 (Kopiowanie)

i    swata istot rniwn i ton Ktasyjtuacją 183

Do rzędu pluskwiaków równoskrzydłych (Homoptera) zaliczamy m. in. mszyce (Aphidae) i czerwce (Coccodea) - groźne szkodniki, które wysysają soki z roślin. Czerwce mają bardzo ciekawą budowę; zwłaszcza ich samice nic przypominają wyglądem owadów, są nieruchome i tworzą tarczki na korze roślin, pod którymi rozwijają się larwy. Do tego rzędu zaliczamy takżepiewlki (Cicadodea) i cykady (Cicadidae) - często pięknie ubarwione pluskwiaki, których samce posiadają potężne narządy dźwiękowe umieszczone po bokach odwłoka.

Najwyżej stojące rzędy owadów uskrzydlonych przechodzą przeobrażenie zupełne (rvc. 7-117). Zaliczamy do nich wielkoskrzydlc (Megalopiera). wielblądki (Raphidioptera). siatkoskrzydlc |Heuroptera). chrząszcze (Coleoptera), błonkoskrzydłe czyli błonkówki (Hymenoptera), chruściki (Trichoptera). motyle albo luskoskrzydle (Lepidoptera), wojsilki (Mecoptera), muchówki czyli dwuskrzydle (Di/weroj. wachlarzoskrzydle (Strepsiptera) i pchły (Siphonapterą) (ryc. 7-124). Poniżej omówię najważniejsze z tych rzędów.

Siatkoskrzydle (Neuroptera) mają smukłe ciało i duże, przezroczyste skrzydła, pocięte siecią żyłek. Latają na ogół powoli. Zaliczamy tu m. in. takie owady iakmrówkolew pospolity (Myrmeleon formicarius), którego larwa, zagrzebana na dnie leja wykopanego w piasku, czatuje na mrówki i inne drobne owady, albo jak powszechnie znany, zielony o złotym połysku złotook pospolity (Chrysopa camea). Choć dorosły złotook ma budowę filigranową i bardzo delikatną, jego larwa jest drapieżna: żywi się mszycami, a zatem jest bardzo pożyteczna.

BŁONKOSKRZYDŁE (trzmiel kamiennik) £ - gatunek chroniony _v

Ryc. 7-117. Postacie rozwojowe przedstawicieli trzech rzędów owadów, przechodzących przeobrażenie zupełne: a-jajo; b-larwa: c-poczwaika: d-imago (JD).

Najliczniejszym rzędem owadów są chrząszcze (Coleoptera). zwane też tegonokrywymi. ponieważ ich przednie skrzydła przekształcone są w twarde, pancerne pokrywy. Do unoszenia się w powietrzu służą tylne skrzydła, które są składane w stawie mniej więcej w połowie długości i chowane pod pokrywy. Opisano dotąd ponad 350 tysięcy gatunków chrząszczy, z czego w Europie Środkowej znamy ok. 6000. Najmniejsze znane na świecie to Ptiliolium kunzei (o długości ok. 0,5 mm), zaś największym gatunkiem jest herkules (Dynastes hercules), osiągający długość 17 cm. Chrząszcze zamieszkują najróżniejsze środowiska i odżywiają się różnym pokarmem; tylko nieliczne gatunki sąpasożytami, np. żyjący w futrze bobrów ślepy Platypsyllus castorus (niesłusznie nazywany pchłą bobrzą). Szereg gatunków wyrządza znaczne szkody gospodarcze, niszcząc uprawy lub drewno (np. stonka ziemniaczana-Leptinotarsa decemlineata, ryjkowce, komiki, niektóre kózkowate), inne niszczą zbiory w magazynach (np. strąkowce, wołki). Znaczna liczba chrząszczy to owady drapieżne (np. biedronki

-    rodzaj Coccinella, biegaczowate - Carabidae, trzyszczowate

-    Cicindellidae) - pełnią one bardzo ważną rolę z punktu widzenia gospodarki człowieka, niszczą bowiem inne owady, zwłaszcza występujące licznie - a więc szkodniki. Wiele gatunków chrząszczy zostało w Polsce objętych ochroną BBjUdarwą(iyc.7-117).

Chruściki (Trichoptera) wyglądem nieco przypominają motyle; rząd ten liczy ponad 35(10 gatunków, z tego w l umpie Środkowej 250, Dorosłe owady przeważnie latają nad zbiornikami Wodnymi, ponieważ rozwój larw i ich przepoczwarczenie mają miejsce w wodzie. Samica składa w uod/ic jaja, przyczepiając je do roślin lub podłoża galaretowatą substancją. Substancja (a ma