DSCN6607 (Kopiowanie)

■> i

A Człowiek

szkodliwe bakterie) i witaminy. Najbardziej nasilone zmiany zachodząjednak w momencie porodu. Spadek poziomu estrogenów i progesteronu (spowodowany wydaleniem łożyska) jest przyczyną zaprzestania produkcji siary w ciągu 5 dni po porodzie; pod wpływem wysokiego stężenia prolaktyny komórki sutka zaczynają produkować mleko. Wydzielane jest ono sposobem apokrynowym (tzn. część szczytowa komórki zamienia się w wydzielinę), zaś wydalane na drodze odruchowej pod wpływem oksytocyny: bodźce nerwowe, powodowane przez ssanie brodawki sutkowej przez noworodka, powodują uwolnienie oksytocyny z zakończeń nerwowych w podwzgórzu. Oksytocyna powoduje skurcze mięśniówki przewodów mlecznych i wydalanie mleka.

Nie ma korzystniejszego pokarmu dla noworodka niż pokarm matki. Karmienie piersią powinno rozpocząć się jak najwcześniej, bowiem siara zawiera substancje, pomagające dziecku rozpoczęcie ftmkcjonowania przewodu pokarmowego w nowych warunkach. Skład mleka matki jest również optymalny dla młodego organizmu; zresztą ulega on pewnym zmianom w miarę wzrostu dziecka, zaspakajając jego zapotrzebowanie na składniki pokarmowe, witaminy, mikroelementy i inne substancje w poszczególnych okresach najwcześniejszego dzieciństwa. Specyficznymi białkami pokarmu kobiecego są laktofenyna (zawierająca żelazo) i laktoalbumina. Jak pisałem już wcześniej, mleko kobiece zawiera także bakterie, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego dziecka (Laclobacillus bifidus).

Tabela 8 - VII prezentuje wybrane składniki ludzkiego mleka, a także siary i mleka krowiego. Tabela 8 - VII. Wybrane składniki siary, mleka kobiecego oraz mleka krowiego.

Element	Siara	Mleko kobiece	Mleko krowie
Energia (MJ/dm^3)	2,81	3,08	2,93
pH	7,29	7,01	6,60
Woda (g/dm^3)	900	897	ok. 900
Tłuszcze (g/dm^3)	29,5	45,4	38,0
w tym: kwasy tłuszczowe - nienasycone (%)	60,0	55,2	43,2
- nasycone (%)	40,0	44,8	56,9
Białko (g/dm^3)	22,9	12,5	34,5
w tym: - kazeina (g/dm^3)	brak danych	3,7	25,0
- albuminy (g/dm^1)	2,5	0,32	0,4
- immunoglobuliny	1 g/dm^3	0,09 g/dm^3	0,8 g/dm^3
Cukry, w tym: - laktoza (g/dm^1)	57,0	71,0	47,0
Skł- mineralne (g/dm^3)	2,0	2,5	8,0
- wapń (mg/dm^3)	481	344	1370
- fosfor (mg/dm^3)	157	141	910
Lizozym (mg/dm^3)	460	390	0,13
Witamina A (mg/dm^3) Witamina E (mg/dm^3)	1,61	0,61	0,27
	14,8	2.4	0,6
Witamina C (mg/dm^3)	72	52	11

U mężczyzn gruczoły sutkowe pozostają uwstecznione. Ich powiększenie może następować pod wpływem podwyższonego poziomu żeńskich hormonów płciowych - objaw ten nazywamy ginekomastlą. Często świadczy on o patologii układu hormonalnego, występuje także w zespole Klienefellcra (w którym w genotypie stwierdza się obecność dwóch chromosomów X i jednego chromosomu Y). Opisano jednak przypadek wykarmienia dziecka piersią przez prawidłowego mężczyznę miało to miejsce w warunkach skrajnie niekorzystnych (no tratwie ratunkowej po zatonięciu statku).