DSCN4815 (2)

ikonografia Deesis •1

w siono modlitwy do Matki Bożej i świętych jako bezużyteczne. I polecano niszczenie relikwii i zakazano przedstawiania „śród* i kami sztuki pogańskiej” Chrystusa, Bogarodzicy i innych ■ świętych³¹.

Doktrynalne postawy ikonoklazmu opracował sobór w Hie-1 rei koło Chalcedonu, zwołany w roku 754 przez cesarza Kon* I stantyna V (741—775). Teologia ikonoklastyczna sięgnęła po I argumenty biblijne, patrystyczne, filozoficzne, w pierwszym [ rzędzie jednak odwołała się do sporów chrystologicznych po-'■ przednich stuleci, nawiązując głównie do tradycji monofi-I zyckich.

Kiedy malarz - stwierdzał sobór w Hierei - maluje obraz Chrystusa, to może malować albo Jego człowieczeństwo, w ten sposób oddzielając je od Jego boskości, albo też zarówno Jego człowieczeństwo, jak i boskość. W pierwszym przypadku jest nestortamnsm; w drugim zaś przyjmuje, że boskość Chrystusa można w pełni przedstawić przedstawiając Jego człowieczeństwo, co jest absurdem, lub że Jego boskość i człowieczeństwo są zmieszane, co znaczy, ze malarz ten jest monofizytą³².

Choć zatem formalnie ikonoklaści odżegnywali się od mo* nofizytyzmu, zakładali jednocześnie, że „deifikacja człowieczeństwa Chrystusa stłumiła jego właściwie ludzki indywidualny charakter. [...] Wydaje się również, że ignorowali oni prawdziwy sens unii hipostatycznej, która zakłada rzeczywiste rozróżnienie między naturą a hipostazą”³³. Inaczej też aniżeli obrońcy ikon rozumieli ikonoklaści samą istotę obrazu. Obraz autentyczny winien być w ich przekonaniu swego rodzaju magicznym „sobowtórem” oryginału, „konsubstacjal-nym” ze swym modelem (prototypem). Dlatego jedynym prawdziwym obrazem Chrystusa jest jego Ciało i Krew w postaci eucharystycznej³⁴.

³¹ L. Rydón, op. cit., s. 42.

³³ Mansi, t. 13, 262, 256; cyt. sa; J. Meyendorff, op cit.. #, 66.

³³    Tamże, s. 68.

³⁴    Mansi, t. 13, 261—264; sob. taksa C. Mango, op. cii., a. 166—168,