DSC�46

~tmrAlcter Pierwsza teza rozbijała (czy też lepiej: ^ich> ^ur“^m£j£_{t m}typie”' Istoty Najwyższej, druga pramonoteistyczny nut o „czysty yp    _schmidtowskie „pra-

zaś upatrywała genezę tej Wwta^_wie dawnego człowieka objawienie czynniku — w sp > ^ ^J „icznym (ściślej: solarnym) wobec sił przyrody Ta druga _ _vodowała długotrwałą krytykę; charakterze Istoty Najwyższej -P przeżytego już „naturyzmu" Pettazzoniemu zarzucano nawrót do przeżytego ju

"ja^^u^^odkreśllSmy^Pettazzom^ni^zre^anzotyał zarmerzonego

atrybutów boskich. Spośród wielu cech przypisywanych bogom (jak wszechmoc, nieśmiertelność, wszechdobroć) wybrał jedną, a miano-wicie wszechwiedzę. Pozornie mogło wyglądać to na zawężenie perspektyw badawczych, warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że teoria atrybutów boskich była do niedawna wyłączną domeną teologii, funkcjonując tam jako apologetyczna jej gałąź — teodycea. Może nie od rzeczy byłoby przytoczyć tutaj zdanie autora najpoważniejszego podręcznika teodycei w Polsce, ks. W. Granata, na temat zadań teologicznie rozumianej „atrybutologii” bogów: „Teodycea ma potężne oparcie w historii religii, różni się od niej jednak i metodą, i przedmiotem, bo stosuje spekulatywną redukcję i pragnie ograniczyć się do uzasadnień istnienia Boga”⁵.

Z wypowiedzi tej widać jasno, jak wielką była potrzeba stworzenia naukowo-religioznawczej teorii atrybutów boskich, opartej nie na spekulacji, lecz na materiale empirycznym oraz na nacelowanej nie na uzasadnienie istnienia Boga, lecz na analizę ewolucji ludzkich wyobrażeń o bogach. Właśnie Pettazzoni był tym, który rozpoczął -proces „deteologizacji" teografii⁶, teorii cech bożych, zwrócił uwagę J⁰ⁿⁱ°^sł0_^ść ideologiczną świeckiego podejścia do tego kręgu zagadnień. Sam Pettazzoni we Wszechwiedzy bogów podkreślał że

Fartn ™ V ^Pr,^{aktycznie nic n}‘^e uczyniono - pozapracą L R Farnella The Attnbutes of God (Oxford 1925).

właśn^waeThwfedzę^Wtoe    ^Pettazzoni wybrał

było chyba to, że wszechwiedza^{8 t6}?° ^przyczyny- ^Jedn:ł ^{z nieh} towaną olbrzymim matpriaio i ^{J St cec}^ najobficiej udokumen-

obojętne dla człowieka, któr^ zaczT⁸™^²¹¹^’ ^C° ^{nie mo}S^l° być

właśnie jako archeolog.’ Wyraziło sic to*    * ^PraC<'' ^zawodową

__wyraziło się to w drobiazgowych analizach

^{Wnienie Boo}° ‘

rlligiomawc"eftewh¹lot)™*^{1 Pracy} Tr'^s' “«ic-

no-apologetycznej „teodycei^^^b ^{W ce}'u -irńżalcnU^eJ'o* ^

XVI