DSC�63

nawet pod ziemią *«. Także iwąż.jktóry żyje pod ziemią i często bywa wcieleniem duszy zmarłego człowiek^ poznaje wszystkie tajemnice, staje się źródłem mądrości i przewiduje przyszłość” ^,7.

We wszystkich tych przypadkach chodzi o wiedzę magiczną

0    charakterze wróżbiarskim. W Chinach, a także gdzie indziej, wszelka wiedza magiczna pochodzi od węża. Tego rodzaju wiedzą są także obdarzone dusze zmarłych^l*. Na życzenie Saula wieszczka Endoru wywołuje ducha Samuela, aby dowiedzieć się od niego, co się ma stać (1 Sam. 28.8 i nast.).

Otóż tę wiedzę magiczną, ten dar wieszczy, przypisuje się również jistotom boskinj.' Wiedza Odyna, „ojca magii”, jest wiedzą magiczną. Egipski Thot obdarzony jest wszelką wiedzą przywiązaną do jego właściwości „wielkiego maga”, „władcy magii”. Podobnie też w japońskim sintoizmie bóg Omohikane, „myśliciel”, „bóg, który skupia w sobie siłę myślenia wielu bóstw”, do którego pomocy uciekają się inni bogowie w najbardziej krytycznych momentach — na przykład kiedy zachodzi potrzeba wyswobodzenia świata z ciemności wywołanej ukryciem się bogini Amaterasu w grocie (zaćmienie słońca) albo zwyciężenia sił, które przeciwstawiają się utwierdzeniu panowania któregoś z potomków Amaterasu w Kraju Wschodzącego Słońca ¹⁹ — ów bóg Omohikane, który umie od czasu do czasu dawać dobre rady, który zatem dysponuje wyższą zdolnością oddziaływania na myśl ludzką jako siła magiczna, może być uważany za wyidealizowanego czarownika społeczeństw pierwotnych²⁰.

Wiedzą wieszczą obdarzone są zwłaszcza bóstwa wodne czy w jakiś sposób związane z wodami,) jak babiloński Ea „ten, który wszystko pojmuje”, „mag bogów”, bóstwo wód otchłan-nych, przepływających przez wnętrzności ziemi; wody te mają tajemne własności lecznicze, wzmacniane jeszcze za pomocą odpowiednich zaklęć i czarów. U Greków o tym, co było, jest

1    będzie na świecie, wiedzą przede wszystkim Muzy, y¹*^’ Proteusz i jego córka Eidothea — wszyscy mniej lub więc j

owiązani z żywiołem wodnym    hadań

Ta wszechwiedza magiczna i wieszcza tylko drugorzędne, uzupełniające    _mo\_cmy nazwać

magicznej\istnieje wszechwiedza m •    wiedza wywodząca

wizualną, gdyż polega głównie na widzeniu, wiedza wy

7