Elektronika W Zad cz 3 

ZASADY OZNACZANIA PRĄDÓW I NAPIĘĆ

Prąd stały oznaczamy dużą literą /, a jego kierunek oznaczamy strzałką umieszczaną w gałęzi, w której dany prąd płynie. Dodatnia wartość natężenia prądu oznacza, że prąd płynie w kierunku wskazywanym przez strzałkę, tzn. w tym kierunku w półprzewodniku płyną ładunki dodatnie (dziury). Ładunki ujemne (elektrony) płyną w półprzewodniku w kierunku przeciwnym do wskazywanego przez strzałkę, a całkowity prąd jest sumą prądu elektronowego i prądu dziurowego.

W metalowych przewodach łączących ze sobą elementy gałęzi prąd ma charakter elektronowy, a zatem w rzeczywistości elektrony przemieszczają się w kierunku przeciwnym do wskazywanego przez strzałkę.

Symbolem w postaci dużej litery U (lub V) z jednym indeksem wskazującym punkt (węzeł) obwodu oznaczamy potencjał tego punktu względem wspólnego dla całego obwodu punktu odniesienia określonego symbolem masy. Np. Da = - 5 V oznacza, że węzeł „A” ma potencjał stały niższy o 5 V od potencjału masy.

Napięcie stałe pomiędzy dwoma punktami (np.    _A 0    A 0

węzłami „A” i „B”) obwodu oznaczamy symbolem w postaci dużej litery U z podwójnym indeksem wskazującym te punkty, (czyli np. U ab) przy czym strzałka napięcia umieszczana pomiędzy tymi punktami wskazuje na punkt określony przez pierwszy z dwu indeksów (w omawianym przypadku byłby to punkt A). Gdy potencjał punktu wskazywanego przez strzałkę jest wyższy (czyli u nas potencjał punktu A jest wyższy od potencjału punktu B) napięcie (u nas U ab) ma wartość liczbową dodatnią. Jeśli wyższy jest potencjał punktu B, napięcie oznaczone strzałą wskazującą punkt A ma wartość ujemną. Obowiązuje zależność U ba = - U ab, czyli przedstawione obok dwa sposoby zapisania że potencjał punktu A jest o 5 V wyższy od potencjału punktu B są równoważne.

u_AB=sv

B o

U BA ⁼

5 V

B o

Z powyższych stwierdzeń wynika, że kierunki strzałek dla oznaczeń napięć i prądów można wybierać dowolnie, należy tylko wartościom liczbowym napięć i prądów przyporządkować u_fi właściwe znaki. Strzałki napięcia i prądu na rezystorze w gałęzi AB powinny w zasadzie otrzymać zwroty przeciwne, gdyż wtedy prawo Ohma ma znaną postać R = Uab/I-

Jeśli strzałki napięcia i prądu na rezystorze mają zwroty zgodne, prawo Ohma przybiera postać R = - Uab/I-

A

A

R = U_ab/I

B

u

r = -u_ab/i

B

Prądy i napięcia zmienne oznaczamy małymi literami z indeksami wskazującymi miejsca ich występowania, np. /*, i_Cy e_Hr, Ubt, *^lP- Amplitudy prądów i napięć zmiennych oznaczamy dużymi literami, przy czym stosujemy drugi indeks w postaci małej litery m (wskazujący na wartość maksymalną), np. U^_ym oznacza amplitudę napięcia wyjściowego u^. Małą literą u (lub /) z indeksem w postaci dużych liter oznaczamy wartość stałą napięcia lub prądu w punkcie pracy, z nałożoną składową zmienną, czyli np. uce= Uce(P) + u_ce.