ET7

7.2. Istota produktu turystycznego i jego komponenty 117

są odwiedzającym (turystom i odwiedzającym jednodniowym), podkreślając zarazem wyłącznie turystyczny charakter usług hotelarskich i przewodnickich (określa je jako usługi turystyczne bez względu na to, czy korzystają z nich odwiedzający, czy też mieszkańcy danej miejscowości).

Usługi turystyczne są podstawowym narzędziem i środkiem zaspokajania potrzeb turystycznych. Pełnią trzy podstawowe funkcje, ściśle związane z ich istotą, a mianowicie:

•    funkcję udostępniania walorów turystycznych, umożliwiającą realizację celu podróży turystycznej,

•    funkcję dostarczania towarów, służących zaspokajaniu podstawowych potrzeb człowieka, zmodyfikowaną przez specyficzną sytuację, w jakiej znajduje się turysta, oraz towarów o charakterze turystycznym,

•    funkcję bezpośredniego oddziaływania na osobę turysty oraz na posiadane przez niego przedmioty, czyli zapewnienie turyście warunków wypoczynku (w tym również leczenia) poza miejscem stałego zamieszkania, udzielanie niezbędnych informacji oraz utrzymywanie elementów jego wyposażenia w stanie zdatności do użytku³⁹.

Potrzeby ruchu turystycznego wyznaczają zakres usług turystycznych, który potwierdzany jest popytem turystycznym na te usługi. Jest on bardzo szeroki i zróżnicowany, co wynika z różnorodności potrzeb turystów. W miarę rozwoju turystyki jedne usługi zanikają, a pojawiają się nowe⁴⁰.

Według W.W. Gaworeckiego najważniejsze grupy usług turystycznych to usługi: transportowe, hotelarskie, gastronomiczne, informacyjne, pośrednictwa i organizacji, przewodnickie i pilotaż wycieczek, wypoczynkowe i w zakresie kultury fizycznej, w zakresie infrastruktury lokalnej, usługi bankowe, usługi ubezpieczeniowe, handlowe i rzemieślnicze⁴¹.

Usługi transportowe należą do podstawowych usług turystycznych. Rozwój i konsumpcja tych usług warunkują bowiem dostępność walorów turystycznych dla turystów. Usługi transportowe w celach turystycznych świadczone są za pomocą różnego rodzaju środków transportu, takich jak: transport kolejowy, lotniczy, autokarowy, samochodowy (indywidualny) i żegluga pasażerska.

Usługi hotelarskie związane są z wynajmem turyście noclegu na określony czas poza stałym miejscem jego zamieszkania. Obejmują liczne czynności związane z zamieszkaniem turysty w określonym obiekcie noclegowym. W optymalnych warunkach zakres usług noclegowych nie powinien być mniejszy od tego, z jakiego turysta korzysta we własnym mieszkaniu. W świetle Ustawy o usługach turystycznych usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach spełniających określone wymagania dotyczące wielkości, wyposażenia, kwalifikacji personelu oraz zakresu świadczonych usług, rodzaju i kategorii, a także zaleceń sanitarnych, przeciwpożarowych itp.

Usługi gastronomiczne zdaniem H. Rudeckiego stanowią „zespół czynności: produkcyjnych, mających na celu uzdatnienie produktów spożywczych do konsumpcji oraz czynności handlowych, polegających na sprzedaży produktów kulinarnych, przy zapew-

³⁹    K. Naumowicz, Turystyka cz. U. Wybrane zagadnienia ekonomiczne. Wydawnictwo Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 1986, s. 38.

⁴⁰    R. Łazarek, Ekonomika..., op. cii., s. 43.

⁴¹    W.W. Gaworecki, Turystyka, op. cit., s. 286-378.