ET7

8.4. Aspekty prawne stosowania cen usług turystycznych 137

które podnoszą koszty organizacji produktu turystycznego (np. obowiązkowe ubezpieczenia podróżnych, opłaty koncesyjne, obowiązek korzystania z usług przewodnika);

•    duże emocjonalne zaangażowanie klientów przy zakupie produktu turystycznego, oznaczające, że w polskich warunkach próby racjonalnego, rozważnego podejmowania decyzji wyjazdowych ograniczają się do porównywania podobnych ofert pod kątem ceny;

•    stosowanie transakcji specjalnych - powszechne jest oferowanie w zamian za lojalność klienta obniżek cen lub specjalnych udogodnień (np. prawa pierwszeństwa rezerwacji, dodatkowych bezpłatnych usług, zniżek przy kupnie innych produktów turystycznych).

Podsumowując należy jednak zaznaczyć, że ceny w turystyce kształtują się w wyniku gry popytu i podaży, wywierają na nie wpływ wszystkie ogólne i specyficzne cechy produktu turystycznego, właściwości popytu i podaży turystycznej oraz czynniki oddziałujące na popyt i podaż.

8.4. Aspekty prawne stosowania cen usług turystycznych

Kwestia cen w przypadku usług turystycznych znajduje również swoje odzwierciedlenie zarówno w kodeksie cywilnym, jak i w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych³³.

W Polsce zgodnie z art. 358 § 1 k.c. cena imprezy turystycznej (wycieczki) musi być wyrażona w pieniądzu, tylko w polskich złotych, i to zarówno w umowie, jak i w ofercie biura podróży. Ujemnym skutkom inflacji może jednak zapobiegać umowna klauzula waloryzacyjna przez zastosowanie innego miernika wartości, np. walut obcych (art. 358 § 2 k.c.). Klient ma wówczas uiścić cenę przez zapłatę sumy, która odpowiada wartości ustalonego w umowie miernika³⁴.

Jak zaznacza M. Nesterowicz, cena wchodzi do elementów przedmiotowo istotnych umowy o podróż. Jeżeli biuro podróży przedstawia ofertę wycieczek, musi być w niej podana cena, w przeciwnym razie nic jest to oferta, a jedynie informacja czy reklama, mająca charakter zaproszenia do rokowań, niewiążącego biuro podróży. Wymaga tego art. 12 ust. 1 pkt 1 Ustawy o usługach turystycznych, który przewiduje, że organizator turystyki lub pośrednik turystyczny jest zobowiązany wskazać w dostarczonych klientom informacjach pisemnych (broszurach, folderach, katalogach) cenę imprezy turystycznej lub usługi turystycznej albo sposób jej ustalenia.

Cena wycieczki ma charakter jednolitego ryczałtowego wynagrodzenia i obejmuje koszty świadczeń podanych w programie, opłaty skarbowe, manipulacyjne i wizowe, wynagrodzenie pilota, przewodników, składki ubezpieczenia kosztów leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków oraz marżę biura. Klient ma prawo sądzić, że obejmuje ona wszystkie opłaty związane z wycieczką. Jeżeli jest inaczej, biuro jest zobowiązane to określić (np. że obciążają turystę opłaty lotniskowe, bilety wstępu do muzeów lub innych obiektów turystycznych czy opłaty klimatyczne w hotelach), w przeciwnym razie klient,

^M Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych, Dz.U. 2004, nr 223, poz. 2268.

³⁴ M. Nesterowicz, Prawo turystyczne, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2003, s. 73.