5.1. Podstawowe pojęcia dotyczące rynku usług turystycznych
Rynek' jako kategoria ekonomiczna powstał wraz z pojawieniem się wymiany towarowej. Początkowo było to pojęcie geograficzno-terytorialne odnoszące się do realnego miejsca, w którym dochodziło do spotkania kupujących i sprzedających. W literaturze ekonomicznej nie ma jednej, powszechnie akceptowanej definicji tej kategorii. Rynek bywa rozumiany jako:
• miejsce i forma konfrontowania popytu i podaży, komunikowania się dostawców z nabywcami oraz sprzedawania i kupowania produktów,
• zbiór producentów i konsumentów,
• wyodrębniony przedmiot transakcji i wymiany.
W. Wrzosek określa rynek jako „ogół stosunków zachodzących między podmiotami uczestniczącymi w procesach wymiany”1 2. Rozwinięciem tej definicji jest interpretacja S. Mynarskiego, który za rynek uważa „ogół stosunków wymiennych między sprzedającymi, oferującymi do sprzedaży usługi po określonej cenie (czyli zgłaszającymi podaż) a kupującymi, wyrażającymi chęć zakupu tych usług popartą odpowiednimi środkami płatniczymi (czyli zgłaszającymi popyt)”3. Autor podkreśla, że tak pojęta definicja rynku obejmuje podmioty rynkowe, którymi są sprzedający i kupujący, oraz przedmioty rynkowe, którymi są usługi, środki płatnicze, a także wzajemne relacje między tymi elementami, które wpływają na kształtowanie się stosunków wymiennych.
W ujęciu przedmiotowym rynek usług turystycznych można określić jako proces, w którym usługobiorcy (nabywcy usług turystycznych) i usługodawcy (wytwórcy usług turystycznych) określają, co chcą kupić i sprzedać, i na jakich warunkach4.
W ujęciu podmiotowym rynek usług turystycznych oznacza określony zbiór nabywców usług turystycznych i wytwórców usług turystycznych dokonujących transakcji rynkowych, których przedmiotem są usługi turystyczne.
Źródłosłów pojęcia rynek wywodzi się z niemieckiego słowa Ring, oznaczającego miejsce, w którym odbywała się wymiana handlowa (targ). Patrz Analiza i funkcjonowanie rynku, J. Perenc (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1998, s. 14.
W. Wrzosek, Funkcjonowanie rynku, PWE, Warszawa 2002, s. 13.
S. Mynarski, Badania rynkowe w warunkach konkurencji. Oficyna Wydawnicza Fogra, Kraków 1995, s. 9.
D.R. Kamerschen, R.B. McKenzie, C. Nardinclli, Ekonomia. Fundacja Gospodarcza „Solidarność”, Gdańsk 1991, s. 4.