202 Rozdział 12. Przedsiębiorstwo turystyczne
Podstawowym składnikiem struktury organizacyjno-infrastrukturalnej rynku turystycznego jest przedsiębiorstwo turystyczne, które można scharakteryzować jako celowo zorganizowany, samodzielny ekonomicznie i wyodrębniony pod względem technicz.no--usługowym, przestrzennym oraz prawnym zespół ludzi, środków materialnych i finansowych, powołany do prowadzenia określonej działalności gospodarczej (poprzez świadczenie usług turystycznych) w zakresie zaspokajania w sferze turystyki potrzeb (bytowych) ludności podróżującej (i nie tylko) i pozwalający na maksymalizację korzyści tego przedsiębiorstwa8.
Według A. Rapacza9 przedsiębiorstwo turystyczne jest jednostką organizacyjną prowadzącą działalność gospodarczą, polegającą na odpłatnym świadczeniu usług uczestnikom różnych typów i rodzajów turystyki. Beneficjentami korzyści efektów pracy przedsiębiorstwa turystycznego, oprócz osób przebywających poza swoim miejscem zamieszkania, są również mieszkańcy miejscowości, w której tworzony jest produkt turystyczny. Bardzo często produkt konsumowany przez turystów składa się z oferty usługowej wielu różnych przedsiębiorstw turystycznych (hotelarskich, gastronomicznych, przewozowych ilp.).
Z kolei według G. Gołembskiego10 przedsiębiorstwo turystyczne jest podstawową jednostką organizacyjną gospodarki, służącą zaspokajaniu potrzeb społecznych, tworzoną w celu osiągania efektów ekonomicznych przez produkcję dóbr służących turystom (np. produkcja gastronomiczna) i świadczenie usług turystycznych (np. noclegowe, pośrednictwa turystycznego, rozrywkowe). Przedsiębiorstwa turystyczne wchodzą w skład systemu podaży usług turystycznych. Cele istnienia przedsiębiorstwa turystycznego odnoszą się w swojej istocie do zaspokojenia potrzeb społecznych poprzez sprzedaż zaspokajających te potrzeby dóbr i usług oraz osiąganie efektywnych ekonomicznie wyników (sprzedawanie drożej od kosztów wytwarzania i maksymalizacja zysków). Źródłem majątku trwałego przedsiębiorstwa turystycznego jest kapitał założycielski, zysk oraz kredyt inwestycyjny.
Głównym celem nadrzędnym określającym sens istnienia przedsiębiorstwa turystycznego jest świadczenie usług turystycznych, przy jednoczesnym zapewnieniu równowagi finansowej, odpowiedniego stopnia płynności, dodatnich wyników finansowych oraz dążeniu do rozszerzenia rynku docelowego". Usługa turystyczna jest więc przedmiotem działania przedsiębiorstwa turystycznego, a rynek turystyczny - przedmiotem oddziaływania. Aby usługa turystyczna nie była dla przedsiębiorstwa turystycznego jednorazowym efektem pracy, ale przede wszystkim działaniem długotrwałym, należy w prowadzonej działalności gospodarczej przestrzegać m.in. zasady gospodarności (świadomość ograniczoności środków produkcji) oraz zasady dochodowości, czyli rentowności, konieczności efektywnego działania.
s A. Rapacz, Przedsiębiorstwo turystyczne. Podstawy i zasady działania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 19.
9 Przedsiębiorstwo turystyczne na rynku, A. Rapacz (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1998, s. 15.
10 Kompendium wiedzy o turystyce, G. Gołembski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsza-wa-Poznań 2002, s. 232.
11 I. Jędrzejczyk, Nowoczesny biznes turystyczny. Ekostralegie w zarządzaniu firmą, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 45.