Finanse p stwa Wypych$6 247

Ocena zdolności kredytowej i pozycji rynnowej p• —

-    zmiany w cechach osobowości;

-    kwalifikacje zawodowe i menedżerskie;

-    błędy menedżerskie;

-    stan zdrowia.

Ekonomiczna zdolność kredytowa - obserwacja ekonomicznej zdolności kredytobiorcy (firmy polega na przeprowadzeniu oceny statycznej (przeszłej i bieżącej) oraz dynamicznej (perspektywicznej) standingu ekonomicznego, zazwyczaj przy wykorzystaniu czterech grup wskaźników (rentowności, sprawności, płynności i zadłużenia) oraz tzw. kryteriów jakościowych (poza zabezpieczeniem). Dodatkowe informacje to:

-    sposób kierowania firmą;

-    lokalizacja produkcji (zakładu);

-    dostawcy, odbiorcy;

-    zbyt, sytuacja rynkowa, marketing;

-    system rachunkowości;

-    rozliczenia z urzędem skarbowym, instytucjami ubezpieczę- nio-wymi;

-    stosunki płatnicze, sposoby płatności, obroty na rachunkach (obserwacja wszystkich operacji: obroty, salda, debety, przekroczenia, wykorzystanie linii kredytowych);

-    system informatyczny;

-    sygnały negatywne (informacje, raporty, zawiadomienia, np. z innych banków, wywiadowni, prasy).

Wszystkie te informacje mają służyć identyfikacji potencjalnych obszarów ryzyka, co znajduje wyraz w katalogu słabych i mocnych stron firmy.

Warunki kredytowania - w obrębie tej sfery obserwacji dokonuje się weryfikacji:

-    przeznaczenia kredytu zgodnie z celem zadeklarowanym na wniosku;

-    wysokości uruchomionego i wykorzystanego kredytu;

-    okresu kredytowania (odchylenia od terminów umownych);

-    przyjęcia zadeklarowanych zabezpieczeń;

-    wysokości prowizji, marży, stopy procentowej;

-    zmian w spłacie kredytu (spłata odsetek i kapitału w pełnej wysokości oraz w ustalonych terminach);

-    wykonania innych porozumień do umowy kredytowej np. udostępnienia o firmie (dokumenty sprawozdawcze), oceny firmy w toku kredytowania, informacji o zmianie formy własności, pogorszeniu się sytuacji ekonomiczno - finansowej, zobowiązania kredytobiorcy do podejmowania decyzji alokacyjnych (kapitałowych i rzeczowych) w określonych granicach.

Zabezpieczenie kredytowe - ma szczególnie duże znaczenie w warunkach wzrostu ryzyka w pozostałych obszarach (przedsiębiorca, firma, warunki kredytowania). Zakres i rodzaj zabezpieczeń kredytów powinny być adekwatne do skali ryzyka, tj. celu okresu kredytowania oraz ogólnej kondycji ekonomiczno - finansowej klienta. Ocena zabezpieczeń w toku kredytowania polega na okresowym badaniu realnej wartości płynności zabezpieczeń oraz możliwości ich egzekwowania. Przede wszystkim należy zbadać:

-    wystarczalność bieżącej wartości zabezpieczeń;

-    przewidywaną wartość zabezpieczeń w momencie spłaty kredytu (np. prolongaty kredytu).

Tryb monitorowania - tryb monitorowania kredytów powinien być dostosowany do typu i obszaru monitoringu oraz skali ryzyka kredytowego. Zazwyczaj wykorzystuje się dwa tryby monitoringu:

♦    Zindywidualizowany, dostosowany do klientów:

-    o znacznym zaangażowaniu kredytowym;

-    obciążonych dużym ryzykiem kredytowym;

-    wnioskujących w toku kredytowania o zmianę warunków kredytowania;

-    nie spłacających długu;

-    o pogarszającym się standingu finansowym.

♦    Automatyczny (rutynowy), przy zastosowaniu technik komputerowych dla pozostałych klientów klientów, tj. o mniejszym zaangażowaniu kredytowym, ograniczonym ryzyku kredytowym, rzetelnie wywiązujących się z umów kredytowych. Dotyczy on wszystkich podmiotów gospodarczych prowadzących pełną księgowość handlową. Do celów monitoringu rutynowego program musi uwzględniać m.in. informacje dotyczące operacji na rachunku bieżącym: stanu na koniec okresu badań, przeciętnych sald, najniższych i najwyższych, przekroczeń debetowych w dniach, obrotów wekslowych, czekowych. Automatyczny (komputerowy) system wczesnego ostrzegania ma następujące zalety:

247