Ekonomika turystyki R Łazarek (134)

Rozdział III

TURYSTYKA W GOSPODARCE

1. WPROWADZENIE

Nauka ekonomii przez długi czas traktowała turystykę obojętnie, pomijając ją pełnym lekceważenia milczeniem¹. W okresie merkantylizmu (XVI-XVII w.) ekonomiści interesowali się jedynie krajowym i zagranicznym obrotem towarowym. Rozwijająca się turystyka nie była dostrzegana. Świadectwo obrotu turystycznego w owym czasie znajdujemy w beletrystyce, a nie w pismach ekonomicznych. Wyjątkiem był merkantylista Tomasz Mun, który w swoim dziele Skarb Anglii z handlu zagranicznego (1664) ukazywał wpływ wydatków podróżnych na bilans płatniczy².

Nie dostrzegali turystyki również klasycy ekonomii politycznej. U Adama Smitha w jego Bogactwie narodów była wprawdzie wzmianka o podróżach zagranicznych, ale dotyczyła ona podróży zagranicznych służących zdobyciu wykształcenia przez młodych arystokratów angielskich, którzy „wracali do domu o wiele lepsi z tych podróży”³.

Zmiana zaczynała następować dopiero w XX wieku, w okresie międzywojennym, a zwłaszcza po Ił wojnie światowej, kiedy państwa Europy Zachodniej zaczęły prowadzić aktywną politykę turystyczną. Wypływały z tego również - jak twierdził K. Krapf - silne impulsy dla ekonomii⁴.

W ekonomii zaczęto zwracać uwagę przede wszystkim na turystykę międzynarodową, traktując ją jako integralny element międzynarodowego obrotu gospodarczego. Odwiedzający dany kraj wydatkowali bowiem swoje zasoby walutowe, co było właśnie eksportem dokonującym się wewnątrz tego kraju. Eksport ten wyłamywał się z normalnej ewidencji, ponieważ dokonywał się na terenie całego kraju wszędzie tam, gdzie turyści zagraniczni wydatkowali swoje pieniądze. Ze względu na trudności ujęcia statystycznego był on mniej widoczny, dlatego nazywano go eksportem niewidzialnym⁵. Nazywanie tej części obrotu międzynarodowego eksportem niewidzialnym, czy też importem niewidzialnym, było zatem uzasadnione jedynie względami technicznymi, trudnościami statystycznej ewidencji.

137

1

   K. Krapf: Od empirii do teorii ruchu turystycznego, „Ruch Turystyczny” 1957, nr I , s. 18.

2

   Ibidem.

3

¹ Ibidem, s. 19.

4

   Ibidem, s. 22-29.

5

   H. Guitton: Economie politiąue, t. 2, Paris 1962, s. 343-344.