Światowa Rada Turystyki i Podróży przeprowadziła badanie dotyczące wielkości zatrudnienia powodowanego przez turystykę w skali światowej i w różnych krajach oraz opracowała prognozę do 2005 r. Według tych szacunków, na początku lat dziewięćdziesiątych w skali światowej turystyka bezpośrednio i pośrednio dawała zatrudnienie dla 200 min osób, co stanowiło 10,6% czynnej zawodowo ludności świata. Według prognozy do 2005 r. turystyka ma stworzyć 144 min nowych miejsc pracy. Należy podkreślić, że na seminarium w Antalyi nie wszystkie kraje członkowskie OECD godziły się z sytuacją przedstawioną przez Światową Radę Turystyki i Podróży26.
Według informacji podanych na seminarium przez delegacje różnych krajów członkowskich OECD, w 10 krajach udział turystyki w zatrudnieniu przekraczał 5%, a mianowicie w Stanach Zjednoczonych wynosił 5,1 %, w Niemczech 6,5% i w Kanadzie 9,6% (w przypadku Kanady liczba ta dotyczy „wszystkich osób zatrudnionych” we „wszystkich gałęziach związanych z turystyką”, natomiast zatrudnienie w działalności turystycznej stanowiło 4% zatrudnienia globalnego w 1988 r. i wynosiło 467 tys. osób w przeliczeniu na pełne etaty). W najbardziej tradycyjnie turystycznie rozwiniętych krajach udział turystyki w zatrudnieniu przekraczał 8%: w Austrii wynosił 13,8%, w Grecji 10% i w Szwajcarii 8,1%. Liczby te nie są jednak w pełni porównywalne, ponieważ niektóre zawierają także zatrudnienie pośrednie. Bardzo wymowne są również liczby absolutne dotyczące zatrudnienia w turystyce. Nawet w tych krajach OECD, w których liczba ludności czynnej zawodowo jest mała, zatrudnienie w turystyce jest wyjątkowo duże: od 250 tys. osób w Portugalii i 293 tys. w Szwajcarii, do 360 tys. w Grecji i 586 tys. w Austrii. W największych krajach członkowskich OECD globalne zatrudnienie w turystyce wynosiło ok. 1 min osób w Japonii, 1,4 min we Francji i w Hiszpanii oraz 1,6 min w Niemczech i 6 min w Stanach Zjednoczonych27 (tab. 45, rys. 11).
Ważne jest rozróżnienie między zatrudnieniem tworzonym przez turystykę bezpośrednio i pośrednio. Wydatki turystyczne tworzą bowiem bezpośrednio i pośrednio miejsca pracy w wielu gałęziach gospodarki. Bezpośrednie zatrudnienie dotyczy usług konsumowanych bezpośrednio przez turystów. Zatrudnienie pośrednie dotyczy usług uprzednich i inwestycji28.
Jako przykład można podać, że badania prowadzone przez Uniwersytet w Tennessee i First National Bank of Hawaii wykazały, że w warunkach USA każdy tysiąc osób przebywających w hotelach danego regionu tworzy 279 miejsc pracy w gospodarce turystycznej i 107 miejsc pracy pośrednio związanych z turystyką, podczas gdy każdy tysiąc osób korzystających z kempingów tworzył tylko 57 miejsc pracy w turystyce i 32 miejsca pracy pośrednio związanych z turystyką29.
26 OECD; Politiąue du tourisme..., s. 21.
27 Ibidem.
2R Ibidem, s. 39.
29 Organisation de Nations Unieś pour 1’Education, la Science et la Culture: La preservation des monuments et d autres biens eulturels en liaison avec le developpement du tourisme, 72 KK/3 Paris, 14 avril 1966, s. 11.
160