Foto0748

kimś sensie - u zup. M.G.) wizji społeczeństwa globalnego, czyli wspomnianej już wcześniej ludzkość? .

Opierając się na powyższych założeniach warto zastanowić się, co wynika z tego dla praktyki badawczej w naukach o bezpieczeństwie, biorąc pod uwagę ich inter- i transdyscyplinamy charakter. Zdaniem P. Sztompki w praktyce badawczej każdej dyscypliny trzeba wyraźnie odróżnić dwie fazy. Są to: a- faza zbierania danych empirycznych, i b/ faza analizy i uogólniania teoretycznego.

W fazie a/ - zbierania danych empirycznych - każda z dyscyplin powinna korzystać ze sprawdzonych w jej ramach technik badawczych. W fazie drugiej, b/ - czyli podczas analiz i teoretycznego uogólniania potrzebne jest podejście inter- i transdyscyplinowe . Wynika z tego konkretne przesłanie dla badaczy problemów bezpieczeństwa, także dla tych, którzy prowadzą badania dla potrzeb prac kwalifikacyjnych (licencjackich, magisterskich i doktorskich) na kierunkach studiów „bezpieczeństwo”. Dzięki takiej perspektywie badawczej dyplomant, magistrant czy doktorant ma szanse dokonać syntezy wiedzy z różnych przedmiotów, którą poznawał w czasie studiów. Ten rodzaj badań i takie prace kwalifikacyjne powstawały już w różnych uczelniach, między innymi w Akademii Obrony Narodowej w Warszawie i w Akademii Podlaskiej wr Siedlcach. Można więc przyjąć, że proponowane prze J. Brzezińskiego i P. Sztompkę perspektywy badawcze stanowią, razem biorąc, najszerzej rozumianą metodę badań problemów bezpieczeństwa.

Jako szeroko rozumianą metodę badań, tylko jakby o jedno „piętro niżej”, mn>na rozumieć również cały dag czynności (zadań) badawczych przedstawionych w tabeli 10. Spróbujmy więc, chociaż ogólnie, scharakteryzować te czynności. Stanowią aoe poszczególne zadania składające się na proces badawczy.

Punkiem wyjścia w każdych badaniach naukowych dotyczących problematyki bezpieczeństwa jest precyzyjne określenie problemów badawczych - ogófaego i szczegółowych. Wymaga to jednak wcześniejszego opisania przez hadsgja sytuacji problemowej, z której niejako „wyłania się” problem badawczy (zadanie L Etap 3 ). ¹

Tabela 10. Podejmowane przez badacza czynności i ich efekty w ramach procesu badawczego

lETAPY badań	Zadania badawcze	EFEKTY
Etap 1 - Konceptuafizacja	Z. Uświadomienie sobie sytuacji problemowej oraz wstępne określenie i rozpoznawanie problemu badawczego; XX. Zbieranie niezbędnych informacji wyjściowych (zapoznanie się z literaturą przedmiotu, konsultacje, wymiana poglądów, ftp.); in.Wert>alizacja (doprecyzowanie): ogólnego problemu badawczego oraz określenie celu i przedmiotu badań; IV^Odkrywanie" zmiennych, formułowanie problemów szczegółowych i (lub) hipotez oraz określanie wskaźników; V. Wybór metod i technik badawczych oraz opracowanie narzędzi badawczych; VL Określenie terenu badań oraz charakteru i liczebności próby badawczej;	1 • KONCEPCJA badań, a w me 1/ Uzasadnienie potrzeby podjęda ba-dań - charakterystyka sytuacji pro- ; błemowej 2/ Przedmiot i cel badań 3/ Problemy badawcze (ogólny i szczegółowe) 4/Zmlenne, wskaźniki i hipotezy ! 5/Metoda badań, techniki i narzędzia badawcze 6/Teren badań, rodzaj i charakter próby, organizacja badań 7. Plan pracy C.spis treści") 8/ Harmonogram badań 9/ Podstawowe pozycje literatury ■ NARZĘDZIA badawcze.
|l^|	VIL Przygotowane badań terenowych i idi praktyczna reaKzacja	■ ^surowe^1 dane empiryczne
	VTTT- Przygotowanie danych (empirycznych) do analiz i obliczeń statystycznych; DL Analiza danych empirycznych -Wnioskowanie, odpowiedzi na pyta- ^1rśa problemowe, weryfikacja hipotez; X. Doprecyzowanie planu opracowana (np. pracy dyplomowe! pracy mgr, dr, hab,} i ^wypełnianie" go treścią - przygotowanie .opracowania rajfcoweao.	■ Wydruki, tabele, wykresy— • Efekt końcowy: | OPRACOWANIE NAUKOWE (praca knaiifikacyjna, np. magisterska, referat naukowy, ftp.) i| Wykorzystanie wyników badań w praktyce - ROZWIJANIE PRO-BLB4U.

Aby adekwatnie opisać sytuację problemową, stanowiącą punki wyjścia każdych badań problemów bezpieczeństwa³¹, symagę t; aałeży lagśio jQŚ»^ 4T adekwatną do potrzeb wiedzą teoretyczną³⁹ (zadanelL Bap 1). ksera pozwoli lepiej dostrzec i zwerbalizować: zł prrmbmkM badań, ak tAże b urn.

1

faa i® <a«ića¹' pwłi omT » W«r»fmii a»&m uiwyrmm ^OpacMijK ap.    (pnpjeftujl    gśfefry młicęsiK df nspredu ®Ąpp»aod#ic tt-

hteńtoooeęczBŁ.

2U